прыст

1. Прамая дарога (Пін.).

2. Цячэнне вады на балоце (Пін.). Тое ж пры́стачка (Пін.).

Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)

ве́рхні в разн. знач. ве́рхний; (наружный — о стороне одежды — ещё) лицево́й;

~няя во́пратка — ве́рхняя оде́жда;

~няе цячэ́нне ракі́ — ве́рхнее тече́ние реки́;

○ ~няя пала́та — ве́рхняя пала́та;

в. нюх — охот. ве́рхнее чутьё;

в. рэгі́стр — ве́рхний реги́стр

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Fluss

m -es, Flüsse

1) рака́, пато́к

2) цячэ́нне, плынь, ход

◊ etw. in ~ bríngen* — пусці́ць у ход, нала́дзіць што-н.

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

рэафі́лы

(ад гр. rheos = цячэнне, паток + -філ)

жывёлы і расліны, якія прыстасаваліся да жыцця ў цякучых водах рэк, ручаёў, прыліўна-адліўных зонах мораў і акіянаў і здольны супрацьстаяць цячэнню.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

цыркуля́цыя

(лац. circulatio)

1) кругаварот, цячэнне вадкасцей ці газаў па замкнутых сістэмах (напр. ц. крыві ў арганізме);

2) крывая, якая апісваецца суднам пры адхіленні руля на які-н. вугал.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

быстрэ́ц Ручай, які мае хуткае цячэнне (Грыг. 1850). Тое ж бы́стрык (Грыг. 1850).

□ в. Быстрык Маг.

Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)

ГІДРА́ЎЛІКА

(ад гідра... + грэч. aulos трубка),

навука аб законах раўнавагі і руху вадкасці і спосабах іх выкарыстання пры рашэнні практычных задач; прыкладная гідрамеханіка. Вывучае несціскальныя кропельныя вадкасці, якія лічаць суцэльным асяроддзем, а таксама газы пры скарасцях руху, значна меншых за скорасць гуку; распрацоўвае набліжаныя метады разліку і вызначае эмпірычныя залежнасці, неабходныя для праектавання гідратэхн. збудаванняў, гідраўл. машын, водаправодных, каналізацыйных, ацяпляльных сістэм і інш.

Гідраўліка падзяляецца на тэарэт. асновы гідраўлікі і практычную гідраўліку; грунтуецца на асн. ураўненнях гідрадынамікі (гл. Бернулі ўраўненне, Неразрыўнасці ўраўненне); даследуе агульныя пытанні гідрастатыкі, а таксама ціск вадкасці на сценкі пасудзін, труб, збудаванняў, машын (гл. Паскаля закон), на апушчаныя ў вадкасць целы (гл. Архімеда закон), умовы плавання цел; разглядае пытанні гідрадынамічнага супраціўлення пры розных рэжымах цячэння (гл. Ламінарнае цячэнне, Турбулентнае цячэнне) і ўмовы пераходу з аднаго рэжыму цячэння ў другі. Асн. раздзелы гідраўлікі: цячэнне ў рэках і каналах (гідраўліка адкрытых рэчышчаў), цячэнне па трубах (гідраўліка трубаправодаў), узаемадзеянне патоку і цвёрдых цел, выцяканне вадкасці праз адтуліны і вадазлівы (гідраўліка збудаванняў), рух у сітаватых асяроддзях (фільтрацыя). Прынцыпы гідрастатыкі і некаторыя палажэнні гідрадынамікі сфармуляваны яшчэ ў антычныя часы. Фарміраванне гідраўлікі як навукі распачата ў 15 ст. ў працах Леанарда да Вінчы. У 16—17 ст. пытанні гідраўліку распрацоўвалі Г.Галілей і Б.Паскаль, у 18 ст. — І.Ньютан, Д.Бернулі, Л.Эйлер і інш., у 19—20 ст. — О.Рэйнальдс, М.Я.Жукоўскі, М.М.Паўлоўскі, М.А.Веліканаў і інш. Сучасная гідраўліка падзяляецца на гідрабуд., машынабуд., падземную (нафтавая і газавая) гідраўліка, гідрааўтаматыку, магнітную гідрадынаміку і інш.

На Беларусі праблемы гідраўлікі даследуюцца ў БПА, БСГА, праектных і н.-д. ін-тах (Белгіправадгас, Цэнтр. НДІ комплекснага выкарыстання водных рэсурсаў, Бел. НДІ меліярацыі і лугаводства) і інш.

Літ.:

Штеренлихт Д.В. Гидравлика. Кн. 1—2. 2 изд. М., 1991;

Чугаев Р.Р. Гидравлика. 4 изд. Л., 1982.

У.М.Юхнавец.

т. 5, с. 234

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

run​1 [rʌn] n.

1. бег, прабе́г;

go for a run прабе́гчыся;

She usually goes for a run before breakfast. Яна звычайна робіць прабежку перад снеданнем.

2. каро́ткая пае́здка (на аўтамабілі, цягніком, самалётам і да т.п.)

3. рэйс; маршру́т

4. перы́яд, адрэ́зак (часу);

a run of good/bad luck паласа́ шанцава́ння/няўда́ч

5. дэманстра́цыя, пака́з, прагля́д (фільма, спектакля);

the first run of the film прэм’е́ра кінафі́льма

6. (on) по́пыт;

There is a great run on this book. Гэтая кніга карыстаецца вялікім попытам.

7. цячэ́нне; ход (падзей);

the run of the disease цячэ́нне хваро́бы;

the usual run of things звыча́йнае стано́вішча спраў

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

працэ́с

(лац. processus = цячэнне, ход)

1) паслядоўная змена з’яў, стану ў развіцці чаго-н.;

2) сукупнасць паслядоўных дзеянняў для дасягнення пэўных вынікаў (напр. вытворчы п.);

3) разбор судовай справы (судовы п.).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

дуга́, -і́, ДМ дузе́, мн. ду́гі і (з ліч. 2, 3, 4) дугі́, дуг, ж.

1. Частка конскай вупражы з сагнутага тонкага ствала дрэва, якая змацоўвае аглоблі з хамутом.

З дугі аглоблі не зробіш.

2. Частка акружнасці або што-н. іншае, што мае форму крывой выгнутай лініі.

Апісаць цыркулем дугу.

Цячэнне ракі ўтварыла дугу.

Бровы дугой.

Спіна дугой.

3. Токапрыёмнік на трамвайных вагонах (разм.).

Іскрыла трамвайная д.

○

Электрычная (вольтава) дуга — магутны электрычны разрад у газе¹ ў выглядзе яркага плазменнага шнура.

◊

Сагнуць у дугу — прымусіць быць пакорлівым.

|| памянш. ду́жка, -і, ДМ -жцы, мн. -і, -жак, ж. (да 1 і 2 знач.).

|| прым. дугавы́, -а́я, -о́е.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)