цяжкава́гавы, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае вялікую вагу; цяжкі. Цяжкавагавыя тавары.
2. Які перавышае сваёй вагой нормы загрузкі. Цяжкавагавы поезд. □ Перад .. [Віталем] егерам разыходзяцца пуці, на якія ён павінен расфарміраваць цяжкавагавы састаў, што прыбыў нядаўна з Масквы. Васілёнак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
расчапі́ць, ‑плю, ‑чэпіш, ‑чапіць; зак., што.
Раз’яднаць, адчапіўшы адно ад другога, развесці што‑н. счэпленае. Расчапіць састаў. Расчапіць вагоны. □ Замест таго каб расчапіць дрот каля калка, хлопец лёгка падняў веласіпед і пераставіў яго на другі бок загарадзі. Дамашэвіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
kolejowy
чыгуначны;
bilet kolejowy — чыгуначны білет;
tabor kolejowy — рухомы састаў;
węzeł kolejowy — чыгуначны вузел
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
ГІДРАХІ́МІЯ
(ад гідра... + хімія),
раздзел геахіміі, які вывучае хім. састаў гідрасферы і хім. працэсы, што ў ёй адбываюцца; частка акіяналогіі (хімія акіяна) і гідралогіі сушы (хімія вод сушы). Даследуе колькасны і якасны састаў рэчыва ў растворы ці ў завіслым стане ў воднай масе аб’ектаў або ў донных асадках, іх фізіка-хім. і біяхім. пераўтварэнні, фарміраванне асадкавых радовішчаў карысных выкапняў, атрыманне каштоўных рэчываў з марской вады і расолаў падземных вод, хім. забруджванне гідрасферы.
т. 5, с. 237
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
АМІЛО́ЗА,
лінейны поліцукрыд, малекулы якога пабудаваны з астаткаў глюкозы. Уваходзіць у састаў крухмалу; у адрозненне ад другога кампанента крухмалу — амілапекціну ў водным асяроддзі афарбоўваецца ёдам у сіні колер.
т. 1, с. 317
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
экіпі́раваць экіпірава́ць
(фр. équiper)
1) забяспечваць каго-н., што-н. усім неабходным;
2) падрыхтоўваць рухомы чыгуначны састаў да новага рэйсу.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
расшы́ць, ‑шыю, ‑шыеш, ‑шые; зак., што.
1. Распароць сшытае. Расшыць кнігу. Расшыць торбу. □ [Юрка] расшыў адзін .. край [пасылкі] і, узарваўшы фанернае вечка, заглянуў у сярэдзіну. Сіняўскі.
2. Упрыгожыць вышыўкай, вышыць. Расшыць абрус. Расшыць каўнер у сарочцы.
3. Спец. Выраўняць, зрабіць гладкім (састаў у швах муроўкі).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ГЛЕ́БАВЫ АНА́ЛІЗ,
даследаванне складу і ўласцівасцей глебавых гарызонтаў, іх колькасных характарыстык і хім. саставу. Пры глебавым аналізе вызначаюць грануламетрычны і агрэгатны састаў, структуру глебы, гумус (перагной), колькасць хім. элементаў і іх назапашванне (валавы аналіз), састаў і колькасць водарастваральных рэчываў глебы і яе рэакцыю, паглынальную здольнасць, забяспечанасць злучэннямі азоту, фосфару, калію і інш. рэчывамі, даступнымі для жыўлення раслін, даследуюць склад элементаў глебы, дынаміку размеркавання ў ёй пажыўных рэчываў і дынаміку глебавых працэсаў. На аснове глебавага аналізу складаюць глебавыя карты і картаграмы.
т. 5, с. 290
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
фармірава́ць, -ру́ю, -ру́еш, -ру́е; -ру́й; -рава́ны; незак.
1. каго-што. Выпрацоўваць у каго-н. адпаведныя рысы характару, светапогляд і пад.
Ф. характар вучняў.
2. што. Ствараць, арганізоўваць (калектыў, клас, вайсковую часць і пад.).
Ф. атрад.
Ф. урад.
3. што. Састаўляць цягнік, счэпліваючы пэўным парадкам вагоны.
Ф. таварны састаў.
|| зак. сфармірава́ць, -ру́ю, -ру́еш, -ру́е; -ру́й; -рава́ны.
|| наз. фармірава́нне, -я, н. і фарміро́ўка, -і, ДМ -о́ўцы, ж.
|| прым. фарміро́вачны, -ая, -ае (да 2 і 3 знач.).
Ф. пункт.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
экіпірава́ць, ‑рую, ‑руеш, ‑руе; зак. і незак., каго-што.
1. Забяспечыць (забяспечваць) усім неабходным. Экіпіраваць атрад. □ Лётчыкі экіпіравалі Смірына, пасадзілі ў кабіну і памахалі рукамі. Алешка. // Разм. Забяспечыць (забяспечваць) адзеннем і абуткам.
2. Спец. Падрыхтаваць (падрыхтоўваць) рухомы чыгуначны састаў да новага рэйсу. Экіпіраваць вагоны.
[Ад фр. équiper.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)