изло́м

1. злом, род. зло́му м.; (реки, дороги и т. п.) зало́м, -му м.; (поворот) заваро́т, -ту м.; паваро́т, -ту м.;

2. перен. надры́ў, -ры́ву м.;

душе́вные изло́мы душэ́ўныя надры́вы;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

неблагоприя́тный

1. (не способствующий) неспрыя́льны; (неудобный) нязру́чны;

неблагоприя́тные усло́вия неспрыя́льныя ўмо́вы;

2. (неблагосклонный) непрыхі́льны;

неблагоприя́тный о́тзыв непрыхі́льны во́дгук;

3. (неудачный) няўда́чны, нешчаслі́вы, нядо́бры;

неблагоприя́тный оборо́т де́ла нядо́бры (нешчаслі́вы) паваро́т спра́вы.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Зато́ка ’невялікі заліў’. Рус. смал. зато́ка ’багністы луг, месца, якое затапляецца паводкай’, цвяр. заток ’заліў’, укр. затока ’тс’, польск. zatoka ’заліў’, ’паглыбленне, паварот’, чэш., славац. zátoka ’заліў’, славен. zatòk ’невялікі заліў’, ’пухліна’, серб.-харв. за̑токи ’заліў’, балг. дыял. за́ток ’тс’. Ст.-рус. затокъ, затока ’тс’ (XVII ст.). Прасл. бязафіксны назоўнік ад za‑tek‑ti (гл. цячы) з чаргаваннем галосных е — о. БЕР, 1, 613; Нітшэ, 297; Юркоўскі, Ukr. hydrogr. 85.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

апастро́фа

(гр. apostrophe = паварот убок)

літ. стылістычная фігура, калі да адсутнай асобы звяргаюцца як да прысутнай, да мёртвага як да жывога, да прадмета як да чалавека.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

фордэві́нд

(гал. voordewind)

1) курс паруснага судна, які супадае з напрамкам ветру;

2) паварот паруснага судна носам па ветры;

3) спадарожны вецер, што дзьме ў карму.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

лука́, ‑і, ДМ луцэ; мн. лукі, лук; ж.

1. Дугападобны паварот ракі, а таксама мыс, які абгінаецца ракой. Рачулачка журчыць і булькае па каменнях, загінаецца ў лукі, у абаранкі, у затокі. Бядуля. Лука выглядала пышным старасвецкім садам, дзе замест пладовых дрэў раслі разложыстыя.. дубы. Колас.

2. Выгіб пярэдняга ці задняга краю сядла. — Давай, браток, развітаемся. — Трымаючыся за луку сядла, лейтэнант нагнуўся і пацалаваў Мішу. — Я яшчэ вярнуся. Курто.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

энтрапі́я

(гр. entropia, ад en = унутр + trope = паварот, пераўтварэнне)

1) фізічная велічыня, якая характарызуе цеплавы стан цела або сістэмы цел;

2) інф. мера няпэўнасці сітуацыі з канчатковым або цотным лікам зыходаў.

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

right-hand [ˈraɪthænd] adj.

1. пра́вы, які́ знаходзіцца з пра́вага бо́ку;

right-hand turn пра́вы паваро́т;

It’s on the right-hand side. Гэта з правага боку.

2. пра́вы, прыстасава́ны для пра́вай рукі́;

a right-hand glove пальча́тка на пра́вую руку́

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

варо́ты, ‑аў; адз. няма.

1. Шырокі праезд у сцяне, плоце, які закрываецца створкамі або закладваецца жардзінамі. У варотах мільганулася жаночая постаць з вёдрамі. Колас. Гумно на двое варот — не гумно, а гмах. Чарнышэвіч. // Створкі, якімі закрываецца такі праезд. Вароты ў двор ужо былі насцеж адчынены. Краўчанка. Падышлі [браты] да сцяны, а ў ёй жалезныя вароты на замку. Якімовіч.

2. У спартыўных гульнях — строга акрэсленая і вылучаная частка прасторы на полі, якая абараняецца кожнай камандай. Футбольныя вароты. □ Пачалася гульня. Мы перадавалі мяч адзін аднаму, потым білі па варотах. Васілёнак. // Вузкі праход паміж скаламі (на моры, у гарах). Царскія вароты. Байдарскія вароты.

3. перан. Пункт, праз які ажыццяўляецца інтэнсіўная сувязь з навакольныя светам. Марскія вароты. □ Брэсцкі вакзал вобразна называюць варотамі нашай Радзімы. «Звязда».

4. Спец. Месца ўваходу ў які‑н. орган ці выхаду з яго крывяносных і лімфатычных сасудаў. Вароты печані.

•••

Ад варот паварот гл. паварот.

Вароты пірагамі падпёрты дзе, у каго — пра багатае прывабнае месца.

Не лезці ні ў якія вароты гл. лезці.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

кіру́нак м.

1. (напрамак) Ríchtung f -, -en; Áusrichtung f -, -en;

2. перан. Ríchtung f;

гало́ўны кіру́нак Háuptrichtung f;

у гэ́тым кіру́нку in díeser Ríchtung [Bezíehung];

3. (накіраванасць дзеяння, паварот) Verláuf m -es, -läufe; Wéndung f -

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)