Прачуха́нка ’пакаранне за п’янства, строгае пакаранне за свавольства’ (Нас.), усыпаць прачуха́нца ’моцна пабіць’ (Ян.), даць прачуханкі ’даць наганяй’ (Янк. БФ), прочуха́нец ’прачуханка’ (ТС), ’гультай’ (Сцяшк. Сл.), прачу́хацца ’працверазіцца’ (Шат.), прочы́хацца ’ачухвацца’ (ТС). Рус.дыял.прочуха́нка ’наганяй, нагонка’, укр.дати прочуха́на, прочуха́нкі ’тс’ (гл. Макіенка, Бел.-рус. ізал., 111). Дэрываты ад прачухацца (гл. ачухацца) з суф. ‑анка, ‑анец.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
скалаці́ць, ‑лачу, ‑лоціш, ‑лоціць; зак.
Разм.
1.што. Скаламуціць. Ой, ляцелі гусі ды з-пад Белай Русі, Скалацілі в[а]ду ціхага Дунаю.Багдановіч.— Ой, гусі в[а]ду скалацілі ў рэчцы... — Дзявочы голас чуецца здалёк.Барадулін.Ляцеў птах, на ваду — бах. Вады не скалаціў і сам не паляцеў. (Снег).З нар.
2.каго-што. Моцна пабіць, збіць. [Ляснік мядзведзя] Скалаціў, змалаціў, Вытаўк, аддубасіў, Пад зарокам адпусціў, Каб да пчол не лазіў.Калачынскі.//Пабіць, знішчыць. То скалоціць град дазвання, То пажар, то недарод... Так і мучацца звычайна, Б’юцца рыбай з года ў год.Броўка.
3.перан.; каго-што. Стварыць, сабраць, арганізаваць. Мы тут брыгадку з маладняка скалоцім, — прыкладам пераканаем...Шынклер.[Ваўчок:] — Хіба не я скалаціў калектыў, вядомы на ўсю рэспубліку?Хадкевіч.Андрэй пабыў ужо ў Пярэжыры, недалёкай вёсцы, сустрэўся там са сваім аднадумцам Андрэем Крывашчокім, які таксама скалаціў невялікую групу, звязаную з мінскімі падпольшчыкамі.Кухараў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
3.Разм. Зрабіць вобыск, шукаючы чаго‑н.; патрэсці. [Алімпа:] — Адкуль у мяне... тыя дакументы? — Давядзецца затрымаць, пакалаціць, — сказаў адзін з паліцаяў.Сабаленка.
4.Разм. Панесці ўдары, пабіць. Як бы.. [Сярожу] ні пакалацілі ў гульнях,.. маці і брат ні разу не пачулі ад яго скаргу ці стогн.Новікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
змясі́ць, змяшу, змесіш, змесіць; зак.
1.што. Ператварыць у аднародную вязкую масу, размешваючы, размінаючы, расціраючы што‑н. у вадзе (вадкасці); замясіць. Змясіць цеста. Змясіць гліну.
3.перан.; каго. Разм. Моцна пабіць, пакалечыць. Знайшлі дваровыя людзі пана без памяці — так змясіў яго Рымша.Якімовіч.Юзік так змясіў калом Янка, што .. [жонка] за некалькі месяцаў ледзь яго адхадзіла.Гурскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
надава́цьI
1.разм. (дацьнейкуюколькасць) (in gróßen Méngen) gében*;
надава́цькаму-н.даручэнняў j-m viele Áufträge ertéilen [gében*];
2.разм. (пабіць) schlagen*vt, prügeln vt
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
defeat
[dɪˈfi:t]1.
v.t.
1) пабі́ць, пара́зіць, перамагчы́
2) разла́дзіць, зрабіць дарэ́мным (пля́ны)
3) Law скасава́ць, зрабі́ць нява́жным, анулява́ць
2.
n.
1) пара́за f.; паражэ́ньне n., разгро́м -у m., няўда́ча f.
2) разла́джаньне n. (не́чых наме́раў)
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
wybić
зак.
1. выбіць;
wybić szybę — выбіць шыбу;
2. прабіць;
wybić otwór — прабіць адтуліну;
3.пабіць; збіць;
wybić dziecko — пабіць дзіця;
4. перабіць; знішчыць;
5. (манеты) адчаканіць;
wybić rękę — вывіхнуць руку;
wybić sobie z głowy — выкінуць з галавы
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
Вы́лупіць ’абадраць, ачысціць ад скуры, лупін’ (БРС, Нас., Яруш., Касп.); ’вырваць, паглуміць’ (Сцяшк.); ’вытарашчыць вочы’ (Нас., Бяльк.); ’пабіць, адлупцаваць’ (БРС, Нас., Шат.); ’выставіць напаказ’ (Нас.), вы́лупіцца ’вылезці з яйца (аб птушанятах)’ (Нас.); ’накінуцца на некага з крыкам, ашчэрыцца’ (Нас., Шат.); ’прыбрацца, упрыгожыцца’ (Касп.). Гл. лупіць. Апошняе значэнне запазычана, магчыма, з рус. мовы; параўн. рус.пск., цвяр., валаг., каз. і г. д. вылупа́ться ’прыбірацца, выстройвацца’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Пабае́шка ’біта для гульні ў гарадкі’ (Сцяшк. Сл.), ’шляга з тоўстым канцом, пры дапамозе якой колюць дровы’ (Шатал.), пабавешка, пабаешка ’доўбня, юрок; някемлівы чалавек’ (Сл. ПЗБ), пабавешка ’палка з тоўстым канцом, якую ўжываюць у якасці малатка’ (Інстр. II), паббиня ’тс’ (Шатал., Сл. ПЗБ). Ад пабіць < біць (гл.) з рэгулярнымі суфіксамі -ешка, -ня і аблаўтам у корані (параўн. бой). Адносна суфіксацыі параўн. Сцяцко, Словаўтв., 40, 153.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Прытаўчы́, прытувчэ́ ’збіць, пабіць; дабіць’; ’растоўкваць’; ’прыправіць затаўкай’ (ТСБМ, Нас., Шат.; шчуч., свісл., Сл. ПЗБ; ТС; лід., ЛА, 4), пріто́ўкнуты, прытоўкты́ ’заправіць страву растоўчаным здорам’ (драг., Вешт.), прытоўкці́ ’прыправіць’ (ТС). Прэфіксальны дзеяслоў ад таўчы (гл.). Параўн. рус.притоло́чь, укр.притовкти́. У спецыялізаваным значэнні ’заправіць ежу (растоўчаным здорам)’ мае дакладныя адпаведнікі ў бранск.притолкну́ть ’тс’, при́толочка, при́толка ’запраўка (звычайна растоўчаны здор) для супу, вадкай стравы’. Гл. яшчэ за́таўка.