ледзь ~ну́ўся на гару́ — е́ле встащи́лся на́ гору;
2. (с постели) встать, подня́ться;
чаго́ ты ўсцягну́ўся з тэмперату́рай? — чего́ ты подня́лся (встал) с температу́рой?
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
сагрэ́цца, ‑грэюся, ‑грэешся, ‑грэецца; зак.
1. Стаць цёплым, гарачым; нагрэцца. Вада сагрэлася. Зямля сагрэлася.// Сагрэць сябе, сваё цела. Сцёпка сагрэўся пад коўдраю і заснуў моцным сном.Колас.Ломячы лёд, рушыў [Міхал Тварыцкі] назад к берагу, вылез наверх і ўжо, каб сагрэцца, пабег.Чорны.
2.перан. Падабрэць ад спагадлівых, сардэчных размоў, адносін. Хацелася трохі сагрэцца Цяплом размовы, Ды дзядзька — маўчун...Арочка.Сама Волька, заўважаючы ў сабе гэту змену, не магла не дзівіцца, як яе жаночае сэрца адтала, сагрэлася і само пачало грэць.Васілевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
свіста́цьнесов.
1.в разн. знач. свиста́ть, свисте́ть;
дрозд сві́шча — дрозд сви́щет;
на сенажа́ці сві́шчуць ко́сы — на лугу́ сви́щут ко́сы;
с. усі́х наве́рх — свиста́ть всех наве́рх;
2. (издавать свист с помощью прибора) свисте́ть;
параво́з сві́шча — парово́з свисти́т;
с. у ду́дку — свисте́ть в ду́дку;
3. (литься) свиста́ть, хлеста́ть;
кроў сві́шча з ра́ны — кровь сви́щет (хле́щет) из ра́ны;
◊ с. у кула́к — свисте́ть (свиста́ть) в кула́к;
ве́цер ~шча ў кішэ́нях — ве́тер свисти́т в карма́нах
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
heráus=
аддз.дзеясл. прыстаўка, указвае на
1) рух знутры ў напрамку да таго, хто гаворыць: heráusgehen* выхо́дзіць
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
выпіра́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
1.Незак.да выперці.
2. Выдавацца на паверхню, выпінацца. Твар.. [танкіста] быў як набрынялы, і кадык выпіраў з расшпіленага мундзірнага каўняра.Чорны.Вера бачыла яго чорныя ўскудлачаныя валасы і вострыя лапаткі, што выпіралі з-пад бэзавай тэніскі.Асіпенка.//перан.Разм. Яскрава выяўляцца, прарывацца. У рысах майго твару не было той лагоднай сіметрыі, якая, мне тады здавалася, так падабаецца дзяўчатам; выпірала нейкая вуглаватасць, а шэрыя з жаўцізной вочы глядзелі пранікліва.Карпюк.Праз гэтую ціхую фразу так і выпірала наверх злосць.Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
падва́льны, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да падвала (у 1 знач.). Падвальнае акенца. □ — Вы што тут робіце? — нахіліўшыся над падвальнай дзіркай, крычыць.. [жанчына].Гарбук.// Размешчаны ў падвале. Частка рабочых з двара і падвальных кватэр перабралася наверх.Бядуля.У падвальным памяшканні — сталоўка.Таўлай.// Які ўласцівы падвалу; такі, як у падвале. Падвальная сырасць. Падвальная цемра.//узнач.наз.падва́льны, ‑ага, м. Рабочы, які працуе ў вінным падвале. — [Ясь:] .. у мяне спірытус астаўся яшчэ з таго часу, як падвальным быў.Чарнышэвіч.
2. Які займае падвал у газеце. Падвальны артыкул.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
та́лы, ‑ая, ‑ае.
1. Які злёгку падтаў. Востра пахла .. гаркавай лазой і талым снегам.Лынькоў.А пад абед .. [дарогі] зноў станавіліся мяккія ад талага снегу.Пальчэўскі.// Які вызваліўся ад снегавога покрыва; які трошкі адтаў. Над садамі, над хатамі і талай зямлёй павісла густая вільготная цемра.Кулакоўскі.Дзе-нідзе на ўзгорках ужо вылазіць наверх свежая талая зямля.Пестрак.
2. Які ўтварыўся ад раставання снегу або лёду (пра ваду). Зух-певень,.. напіўшыся ўволю талай вады пад капяжом, пракрычыць сваё зычнае і радаснае ку-ка-рэ-ку.Сачанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
цаглі́на, ‑ы, ж.
1. Адна штука цэглы. Намясілі [людзі] кучу гліны І давай рабіць цагліны, З цэглы вежу будаваць.Крапіва./уперан.ужыв.Максім Гарэцкі быў у ліку пісьменнікаў, якія закладвалі першыя цагліны ў падмурак беларускай прозы.«Маладосць».
2.які або чаго. Аб прадмеце, які мае форму чатырохвугольнага бруса. [Бацька] заўзята маўчыць і шпурляе наверх вялікія чорныя цагліны торфу, а я адношу іх і складаю адну пры адной.Брыль.У зале лёкаі скрэблі васковыя свечкі на дубовыя цагліны падлогі. Дзеці потым, танцуючы, разнясуць усё нагамі.Караткевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
wypłynąć
wypłyn|ąć
зак.
1. выплыць;
~ąć na pełne morze — выплыць у адкрытае мора;
2. усплыць;
3. выцечы;
oko ~ęło — вока выцекла;
~ąć na wierzch — усплыць наверх; выявіцца
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
wierzch, ~u
м. верх;
wierzch palta — верх паліто;
wierzch pudełka — а) верх скрыначкі;
накрыўка скрыначкі;
na wierzch — наверх!;
moje na ~u! — маё ўзяло!;
znać po ~u — ведаць павярхоўна
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)