неўры́т, ‑у, М ‑рыце, м.

Запаленне нерва, якое развіваецца пры яго пашкоджанні, пераахаладжэнні цела, у выніку інфекцыйнай хваробы і інш.

[Ад грэч. neuron — валакно, нерв.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ле́кар, ‑а, м.

Разм. Доктар. Зубны лекар. □ Запаленне лёгкіх прайшло, а вось ад раматусу мае лекары пазбавіць не здолелі. Сяргейчык.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

лёгкія, ‑іх; адз. лёгкае, ‑ага, н.

Орган дыхання ў чалавека і пазваночных жывёл, размешчаны ў грудной поласці. Двухбаковае запаленне лёгкіх.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

гно́йны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да гною. Гнойны пах. Гнойныя выдзяленні. // Які гнаіцца, з гноем. Гнойнае запаленне. Гнойная рана.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Насос 1 ’запаленне неба (у коней)’ (Гарэц., Бяльк.), насосы ’пухліна дзёснаў за пярэднімі зубамі’ (Клім., Пятк.), рус. насосы ’тс’, ’малочніца ў дзяцей’, польск. nasosy ’запаленне дзёснаў у коней’. Да ссаць (гл. Фасмер, 3, 47).

Насос 2 ’нагар (у люльцы)’ (ТС). Гл. ссаць ’смактаць’, параўн. нассацца ’насмактацца’ (ТС).

Насос 3 ’сала, якое соліцца ў расоле’ (Сл. ПЗБ). Да насса́ць ’насядуць’, гл. ссаць.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

слі́зісты, -ая, -ае.

1. гл. слізь.

2. Пакрыты сліззю або які выдзяляе слізь.

Слізістая шапачка грыба.

○

Слізістая абалонка — тонкая, пакрытая сліззю абалонка, якая высцілае ўнутраную паверхню некаторых органаў чалавека і пазваночных жывёлін.

Запаленне слізістай (наз.).

|| наз. слі́зістасць, -і, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ка́тар, ‑у, м.

Запаленне слізістай абалонкі якога‑н. органа, што суправаджаецца пачырваненнем, набуханнем, ацёкам, выдзяленнем вадкасці. Катар дыхальных шляхоў. Катар страўніка.

[Ад грэч. katárrhoos — сцяканне.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

zaognienie

н.

1. запаленне;

zaognienie rany — запаленне раны;

2. пачырваненне;

3. перан. абвастрэнне;

zaognienie konfliktu — абвастрэнне канфлікту

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

Проціпе́рсніца, проціпе́рсціца ’востраў запаленне скуры’ (паст., Сл. ПЗБ). Слова ўтворана ад прым. *проціперсны < проці і перст ’палец’, гл. персцень. Параўн. міжперсніца, міжыпарніца.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

заключы́ць, -ючу́, -ю́чыш, -ю́чыць; зак.

1. са злуч. «што» і без дап. Зрабіць вывад.

Урач заключыў, што ў хворага запаленне лёгкіх.

2. што. Прыняць, падпісаць.

З. пагадненне.

З. дагавор.

|| незак. заключа́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. заключэ́нне, -я, н. (да 2 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)