піло́ўка, ‑і, ДМ ‑лоўцы; Р мн. ‑ловак; ж.
1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. пілаваць.
2. зб. Разм. Піламатэрыялы. Сеўшы на тоўстую сасновую пілоўку, дзед набраў прыгаршчы жоўтых апілак. Рылько.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
празыва́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.
Насіць імя, назву, прозвішча; звацца. [Стрыбульскі:] — Дзейнічае тут партызанскі атрад. Празываецца «Дзед з барадою». Мележ. Кожны месяц настае маладзік перад нядзеляю, — маладзіковай празываецца тая нядзеля. Баранавых.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прымірэ́нчы, ‑ая, ‑ае.
1. Які садзейнічае прымірэнню, выказвае згоду. Прымірэнчы тон. □ Дзед Пранук сустракаў .. [Палашку] прымірэнчай рэплікай: — Вось і скварку з’ямо. Лынькоў.
2. Які мае адносіны да прымірэнца, прымірэнства. Прымірэнчыя настроі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
тпру́каць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
Разм. Спыняць каня ці якую‑н. іншую цяглавую жывёліну выкрыкам «тпру». Зірнуў дзед, напнуў лейцы, каб .. падацца з бочкай у кусты, пачаў ціх[е]нька тпрукаць. Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гарапа́шнік, ‑а, м.
Разм. Бядняк, гаротнік. — Так, — згадзіўся дзед Талаш, — ..Пан ёсць пан, а наш брат просты чалавек, гарапашнік — ён сваю мае думку і свой інтарэс, паляк ён ці немец. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дзю́дка, ‑і, ДМ ‑дцы; Р мн. ‑дак; ж.
Разм. Свіння (ад пазыўнога дзю-дзю-дзю). — Давай, унучак, пажуём трохі, — сказаў дзед, раскладаючы харчы на траве. — Скора нашы дзюдкі падымуцца. Якімовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
павярэ́дзіцца, ‑джуся, ‑дзішся, ‑дзіцца; зак.
Разм. Стаміцца, адчуць сябе нездаровым ад цяжкай работы, доўгай хадзьбы і пад. — Даволі, сарокі, час марнаваць, не павярэдзіцеся, калі ўдваіх і возьмеце мяш[ок], — прыкрыкнуў дзед. Васілевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паўпля́шкі, ж.
Палавіна пляшкі. Віця ведаў, што ў кладоўцы застаўся мяшок збожжа, што прыслаў дзед, і паўпляшкі алею, але браць не захацеў, ліха з ім, тут самому няма куды дзецца. Нядзведскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пашту́рхваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак., каго-што.
Час ад часу або злёгку штурхець. Затое ж дзед Сёмка, як бог, Ідзе за працэсіяй ззаду. Паважны, не чуючы ног, Паштурхвае локцем Гарваду. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
чысцю́ткі, ‑ая, ‑ае.
Вельмі чысты. Чысцюткі пакойчык. □ Відаць, ад прыроды ахайны, дагледжаны, у мяккіх валёнках, ватных штанах, чысцюткай сарочцы і лёгкім цёплым пуловеры, дзед Іван падобны да акадэміка на пенсіі. Палтаран.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)