ко́мкаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак., што.
1. Тое, што і камячыць. [Сяляне] .. шапкі рвалі з галавы і комкалі іх у каравых пальцах. Бядуля.
2. перан. Разм. Псаваць, паспешна скарачаючы, заканчваючы. Комкаць даклад.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
мімахо́дзь, прысл.
Разм. Тое, што і мімаходам. Зірнулі [хлопцы] мімаходзь на бабровае паселішча і пайшлі далей. Маўр. Заранік заўважыў, як касы позірк брыгадзіра нібы мімаходзь акінуў яго з ног да галавы. Хадкевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
падгало́ўнік, ‑а, м.
Падстаўка для галавы ў ложку, на крэслах у цырульнях, зубаўрачэбных кабінетах і пад. Падняць падгалоўнік. □ Прапанаваў яму перасесці да акна, апусціць падгалоўнік авіяцыйнага крэсла і паспаць трохі. Сабаленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бюст
(фр. buste)
1) скульптурная выява чалавека да пояса (галавы і верхняй часткі цела);
2) жаночыя грудзі.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
ярмо́лка
(польск. jarmulka, ад тур. jahmurluk)
шапачка без аколышка з мяккага матэрыялу, якая шчыльна прылягае да галавы.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
афі́ша, ‑ы, ж.
Аб’ява аб спектаклі, канцэрце, лекцыі і пад., якая вывешваецца на відным месцы. [Вецер] зрываў з галавы ў Будніка шапку, шырока расхрыстваў.. паліто і сярдзіта рваў са сцен тэатральныя афішы. Галавач.
[Фр. affiche.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
парша́, ‑ы, ж.
1. Заразная хвароба звычайна на скуры галавы пад валасамі, пры якой з’яўляюцца струны і рубцы. // Разм. Струпы, высыпка на целе.
2. Захворванне сельскагаспадарчых раслін, якое характарызуецца паверхневым пашкоджаннем тканак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
торс, ‑а, м.
1. Тулава чалавека. [Валерый] трэніраваўся пад развесістымі крокамі дрэў, і яго загарэлы, мускулісты торс мільгаў на безавой дарожцы, што апаясвала садок. Стаховіч.
2. Скульптура тулава чалавека (без галавы і канечнасцей).
[Іт. torso.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
турба́н, ‑а, м.
Галаўны ўбор у народаў Азіі і Паўночнай Афрыкі ў выглядзе палотнішча лёгкай тканіны, абматанай вакол галавы. Некаторыя былі пераапрануты ў артыстаў — быў поп, турак у высокім белым турбане. Хомчанка.
[Фр. turban з перс.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Галаві́зна ’галавізна’ (БРС), ’прыдатныя да яды часткі галавы жывёлы’ (Шат.). Вытворнае прасл. характару ад *golva ’галава’ (суф. ‑izna). Прасл. *golvizna з рознымі значэннямі вядома не ва ўсіх слав. мовах, але размеркаванне гэтага слова такое (ст.-слав., славен., чэш., славац., польск., рус., бел.), што дазваляе думаць пра яго прасл. характар, але, магчыма, толькі як марфалагічнае ўтварэнне (значэнні слоў, наогул, маюць дачыненне да галавы, але канкрэтная іх семантыка не дазваляе зыходзіць з аднаго прасл.). Падрабязны агляд форм і значэнняў *golvizna па слав. мовах гл. у Трубачова, Эт. сл., 7, 10.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)