прылада для вымярэння атм. ціску. Найб. пашыраны вадкасныя (пераважна ртутныя) і дэфармацыйныя (гл.Анероід). Самыя дакладныя ртутныя барометры (чашачны, сіфонны і сіфонна-чашачны). На метэаралагічных станцыях карыстаюцца станцыйным чашачным барометрам, па вышыні ртутнага слупа якога вызначаюць атм. ціск.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
стратасфе́ра
(ад лац. stratum = слой + сфера)
слой атмасферы, размешчаны над трапасферай, на вышыні ад 8—16 да 55 км.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
фугава́ць
(польск. fugować, ад ням. fugen = прыганяць, дапускаць)
1) раўняць паверхню дошак фуганкам;
2) выраўноўваць па вышыні зубы пілы.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
ГАРНЕРЭ́Н
(Garnerin),
сям’я французскіх паветраплавальнікаў і парашутыстаў. Андрэ Жак (31.1.1769, Парыж — 18.8.1823), пілот паветранага шара і парашутыст. Ажыццявіў шэраг паветр. палётаў у Еўропе, у т. л. першыя паветр. палёты ў Расіі (1803, Пецярбург, Масква). Выкарыстаў паветр. шар у ваен. мэтах у час франц.рэв. войнаў (1794). Ажыццявіў першы ў свеце скачок з парашутам з вышыні каля 600 м (1797, Парыж), потым з вышыні 2400 м (1802, Англія). Жан Батыст Аліўе (1775, Парыж — 1846), брат Андрэ Жака, вынаходнік і парашутыст. Удасканаліў парашут брата: паменшыў яго масу і павялічыў грузападымальнасць. Вынайшаў паплаўковы парашут для скачкоў у ваду. Жанна Жэнеўева (1775—1846), жонка Андрэ Жака, першая жанчына паветраплавальніца і парашутыстка.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ізалагі́псы
(ад іза- + гр. allos = іншы + hypsos = вышыня)
ізалініі змены вышыні ізабарычнай (гл.ізабары 1) паверхні за пэўную адзінку часу.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
ГЛЫБІНЯМЕ́Р,
прылада для вымярэння глыбіні адтулін, пазоў, вышыні ўступаў і інш. у дэталях машын. Падзяляюцца на штангенглыбінямеры (мяжа вымярэння да 500, памер адліку 0,05 і 0,1 мм), мікраметрычныя (мяжа вымярэння да 150, цана дзялення 0,01 мм; гл. таксама Мікрометр) і індыкатарныя (адпаведна да 100 і 0,01 мм).
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
луна́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; незак.
1. Плаўна лятаць, рухацца ў паветры.
Буслы лунаюць у вышыні.
2. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.), перан. Павольна развявацца.
Лунаюць сцягі над плошчай.
3. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.), перан. Плысці, распаўсюджвацца (пра песні, музыку і пад.).
Песні лунаюць — настрой узнімаюць.
4.перан. Знаходзіцца ў стане ўзвышаных або далёкіх ад рэчаіснасці мар.
◊
Лунаць у воблаках (у надхмар’і) (неадабр.) — знаходзіцца ў летуценным стане, не заўважаючы навакольнага.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Géige
f -, -n скры́пка
die érste ~ spíelen — граць пе́ршую скры́пку
◊ der Hímmel hängt ihm vóller ~n — ≅ ён на вышыні́ шча́сця
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
вышыня́ж.
1. Höhe f -, -n;
вышыня́ гу́кумуз. die Tónhöhe;
вышыня́ трохвуго́льнікаматэм. die Höhe des Dréiecks;
вышыня́ ці́скуфіз. die Höhe des Drucks;
вышыня́ над узро́ўнем мо́рагеагр. Höhe über dem Méeresspiegel;
вышыня́ палёту Flúghöhe f;
набра́ць вышыню́ stéigen*vi (s);
2. (узвышша) геагр. Höhe f -, -n; Gípfel m -s, -;
быць на нале́жнай вышыні́ das nötige Niveau [ni´vo:] háben;
◊
быць не на вышыні́ nicht auf der Höhe sein
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
ро́слы, ‑ая, ‑ае.
Высокага росту. [Сямён] быў такі ж, як і раней: рослы, шыракаплечы, з моцнай шыяй, з бялявым непакорным [віхром].Мележ.Ён быў самым рослым у класе — І мянушку далі яму «Тата».Блатун.// Які дасягнуў значнай вышыні, высокі (пра расліны). Рослыя ліпы і клёны Цягнуцца ўгору ля вокан.Калачынскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)