адзі́нка, ‑і, ДМ ‑нцы; Р мн. ‑нак; ж.

1. Першы, найменшы цэлы лік, а таксама яго лічбавы знак «1». // толькі мн. (адзі́нкі, ‑нак). Апошняя лічба ў мнагазначных ліках. Двухзначны лік складаецца з адзінак і дзесяткаў.

2. Самая нізкая адзнака паспяховасці ў пяцібальнай сістэме, якая азначае: «вельмі дрэнна».

3. У спалучэнні з назоўнікамі або прыметнікамі азначае велічыню, якая прынята для вымярэння аднародных велічынь. Адзінка вымярэння. Грашовая адзінка. Адзінка даўжыні. Кармавая адзінка. Адзінка паскарэння. Сістэма адзінак.

4. Кожная асобная істота, прадмет, паасобнік. Аддзел рукапісаў сабраў каля 2000 адзінак рукапісных твораў. «Беларусь». // Службовае месца ў штатным раскладзе якой‑н. установы, арганізацыі. Штатная адзінка. Вакантная адзінка. // толькі мн. (адзі́нкі, ‑нак). Мала хто; паасобныя. З вялікай групы экскурсантаў толькі адзінкі дасягнулі вяршыні гары.

5. звычайна з азначэннем. Самастойная частка нечага цэлага. Адміністрацыйная адзінка. Гаспадарчая адзінка. Баявая адзінка.

6. Асобны чалавек; асоба, індывідуум. Гераізм савецкіх людзей — не якасць выключных адзінак, а масавая з’ява, уласцівасць усяго народу.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

чацвёрка, ‑і, ДМ ‑рцы; Р мн. ‑рак; ж.

1. Лічба 4. Напісаць чацвёрку. // Разм. Назва некаторых прадметаў (аўтобуса, трамвая і пад. маршруту № 4), якія нумаруюцца лічбай 4.

2. Разм. Адзнака аб паспяховасці ў пяцібальнай сістэме са значэннем «добра». Тарас Яцэвіч скончыў у тым годзе сярэднюю школу. Праўда, не зусім удала: з тройкамі і чацвёркамі. Якімовіч. Клава думала цяпер і пра тыя тры балы, якіх яна недабрала на экзаменах. Усяго тры балы. Гэта «тройка» па пісьму і «чацвёрка» па хіміі. Кавалёў.

3. Ігральная карта, дошчачка даміно з чатырма ачкамі. Чацвёрка пік.

4. Запрэжка ў чатыры кані. Вёз [гаспадар] на .. [кабыле] дровы з лесу, ажно тыц! — едзе пан на чацвёрцы. Бядуля.

5. Колькасць каго‑, чаго‑н. у чатыры адзінкі; чатыры аднародныя прадметы. Чацвёрка самалётаў. □ Потым аблічча яго праяснялася, Аляксандр развясельваўся, падыходзіў да Уладзіка, ці да Сымона, або да Андрэя — гэта была самая знітаваная чацвёрка ў камеры. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

дво́йка ж

1. (лічба) Zwei f -, -en;

Вы мо́жаце туды́ дае́хаць на дво́йцы Sie können dorthín mit Líni¦e zwei fáhren;

2. (дрэнная адзнака паспяховасці) Zwei f -, -en; (Fünf – у нямецкіх школах);

за што ты атрыма́ў сёння дво́йку? wofür hast du héute éine Zwei [Fünf] bekómmen?;

3. (гоначная лодка) спарт Zwéier m -s, -;

4. (камплект адзення) Twinset [´twinsɛt] n, m -s, -s

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

ацэ́нка ж

1. (дзеянне) Veránschlagung f -, Schätzung f -, -en, Bewértung f -, -en;

2. (думка, меркаванне) Éinschätzung f -, -en, Wértung f -, Beúrteilung f -, Würdigung f -;

◊ даць высо́кую ацэ́нку hoch éinschätzen, ein hóhes Wérturteil áussprechen*;

3. (адзнака) Nóte f -, -n; Zensúr f -, -en;

паста́віць ацэ́нку éine Nóte geben*; спарт (бал) Wértung f -, -en;

ацэ́нка (ко́шту) абаро́тных сро́дкаў эк Úmlaufmittelbewertung f

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

failing

[ˈfeɪlɪŋ]

1.

n.

1) няўда́ча f.

2) сла́басьць f.; віна́ f.; зага́на f.

2.

prep.

1) без, за недахо́пам

failing good weather — калі́ ня бу́дзе паго́ды

2) пры адсу́тнасьці

failing election — у выпа́дку няўда́чы ў вы́барах

3.

adj.

1) слабы́, кво́лы (пра здаро́ўе)

2) яко́га не стае́, не хапа́е; нездавальня́ючы

a failing grade — нездавальня́ючая адзна́ка

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

Казу́лька ’божая кароўка’ (Шатал., З жыцця; Чач.), казулькі ’конікі палявыя’ (Федар. Рук.). Укр. козуля, козулька ’насякомае Cerambix’. Словаўтваральна празрыстая структура; цяжэй вытлумачыць як вытворнае ад каза 1, ці тут перанос назвы з казуля, вядомага ў розных значэннях. Параўн. у Федароўскага ў рукапісным слоўніку: kozaczki ’конікі палявыя’. Лексемы з апошнім значэннем могуць быць аўтаномнымі ўтварэннямі (паводзіны насякомага нагадваюць паводзіны жывёлы), магчыма, нават першаснымі для семемы ’божая кароўка’, напр., супадзенне назвы коніка і божай кароўкі ў бел. лельч. кавалік. Разам з тым міфалагічны кантэкст, які суправаджае розныя назвы Coccinella septempunctata як у слав., так і неслав. мовах, дазваляе меркаваць аб магчымай субстытуцыі назвы або міфалагічным варыянце, параўн. бел. кароўка, ярыца, укр. щедрик‑ведрик і рус. козуля, козурка, козюлька, коровка і інш. для сакральнага печыва з відавочнымі зааморфнымі адзнакамі.

Казу́лька ’маленькая лавачка’ (Касп.). Рус. козуля ’кароткая лавачка, зробленая так, што сучкі дрэва з’яўляюцца ножкамі’, казулька ’тс’, халм., пск. ’маленькая лавачка, на якую садзяцца, калі дояць карову’, маск. ’санкі, якія робяць са старой лаўкі’. Матывацыя назвы зразумелая (рожкі, зааморфная адзнака), аднак не вельмі ясна, утворана слова суфіксальным спосабам ад каза або тут перанос назвы ад казуля, параўн. інш. назву лавачкі каза (гл.). Статус інавацыі (усх.-слав.?) няясны.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

mniej

1. менш, меней;

mniej interesujący — менш цікавы;

mniej więcej — больш-менш;

coraz mniej — што раз менш (меней);

nie mniej niż — не менш чым;

2. разм. мінус;

siedem mniej dwa — сем мінус два;

dostateczny mniej — тройка з мінусам (адзнака)

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

honour​1 [ˈɒnə] n.

1. го́нар;

the guest of honour ганаро́вы госць;

a man of honour шляхе́тны чалаве́к

2. pl. honours ушанава́нні;

the New Year’s honours list спіс ушанава́ных на Но́вы год

3. pl. honours адзна́ка (вышэ́йшая);

honours degree дыпло́м з адзна́кай, «чырво́ны дыпло́м»

4. сла́ва, паша́на;

His/Her/Your Honour Яго́/Яе́/Ва́ша вялі́касць

♦

do smb. an honour fml рабі́ць го́нар, рабі́ць ла́ску;

do the honours прыма́ць гасце́й;

in honour of smb./smth. у знак пава́гі да каго́-н./чаго́-н.; у го́нар

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

merit

[ˈmerɪt]

1.

n.

1) заслу́га f.

a mark according to the merit of the student’s work — адзна́ка, яку́ю ву́чань заслужы́ў сваёй пра́цай;

2) до́брая я́касьць, плюс -у m., ва́ртасьць, перава́га f.

The merits of your plan outweigh the defects — До́брыя бакі́ твайго́ пля́ну пераважа́юць недахо́пы

make a merit of something — ста́віць што-н. сабе́ ў заслу́гу; тлума́чыць што-н. як сваю́ заслу́гу

2.

v.

быць ва́ртым чаго́; заслуго́ўваць чаго́

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

адбі́так, ‑тка і ‑тку, м.

1. ‑тка. Тое, што адлюстравалася на гладкай, бліскучай паверхні ў выніку пераламлення светлавога праменя; адлюстраванне. Тут ціха ля ног плешча чорная хваля азёрная, Адбіткі дубоў і сасонак чарнеюць з вады. Лойка. Справа і злева мільгаюць вуліцы, дамы-палацы, часта іх адбіткі купаюцца ў забетанаваных водах Неўкі і Фантанкі. Лупсякоў. // Цень прадмета, асветленага з процілеглага боку, на якой‑н. паверхні. На бледна-сіняй сцяне, на белых дзвярах палаты ўжо [свяціўся] вялікі сонечны квадрат з адбіткамі рамы. Шамякін.

2. ‑тка. След, які астаўся на чым‑н. ад іншага прадмета. Адбіткі пальцаў. □ Вільготны пясок увесь спярэшчаны.. слядамі [чаек]. Усюды адбіткі іх лапак, нібы нейкі складаны, адмысловы ўзор. В. Вольскі.

3. ‑тку. Тое, што з’яўляецца адлюстраваннем, перадачай у вобразах і паняццях чаго‑н. Тое, што азначала карэнныя змены ў агульным жыццёвым лёсе народа, не магло не знайсці свайго адбітку ў сферы мастацтва, літаратуры. Перкін.

4. ‑тку. След, пячаць, адзнака якіх‑н. пачуццяў, уздзеянняў, уплываў і пад. На ўсіх рэчах у хаце ляжаў адбітак маладой свежай дбаласці. Васілевіч. Час бяжыць імкліва, нястрымна і на ўсё кладзе свой адбітак. Хадкевіч.

5. ‑тка. Тэкст, малюнкі і пад., адціснутыя паліграфічным спосабам. І калі, нарэшце, прэс падымаюць, на кардоне застаецца выразны адбітак як тэксту, так і малюнкаў. Курто.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)