стро́гі, ‑ая, ‑ае.
1. Вельмі патрабавальны.
2. Вельмі сур’ёзны, суровы, які не дапускае паблажак.
3. Які не дапускае ніякіх адхіленняў ад нормы, правіл.
4. Які не дапускае адхіленняў ад правіл паводзін, ад агульнапрынятых маральных норм.
5. Правільны, які адпавядае патрабаванням пэўнай нормы, класічнага стылю.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ДАЛЕ́НГА-ХАДАКО́ЎСКІ Зарыян Якаўлевіч
(
славяназнавец, пачынальнік
Тв.:
O Slawiańszczyźnie przed chrześcjaństwem oraz inne pisma i listy. Warszawa, 1967;
Spiewy slawiańskie pod strzechą wiejską zebrane. Warszawa, 1973;
Українські народні пісні в записах Зоріана Доленги-Ходаковського. Київ, 1974.
Літ.:
Аксамітаў АС., Малаш Л.А 3 душой славяніна: Жыццё і дзейнасць З.Я.Даленгі-Хадакоўскага.
Аксамітаў А. Ля вытокаў беларускага мовазнаўства: Са спадчыны Зарыяна Даленгі-Хадакоўскага // Роднае слова. 1992. № 5;
Maśłanka J. Zorian Dołęga Chodakowski. Wrocław e
Л.А.Малаш-Аксамітава.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
пада́цца 1, ‑дамся, ‑дасіся, ‑дасца; ‑дадзімся, ‑дасцеся, ‑дадуцца;
1. Зрабіць рух тулавам у які‑н. бок; адхіліцца.
2. Адсунуцца, пасунуцца пад уздзеяннем напору; паддацца ўздзеянню чаго‑н.
3.
4.
5.
6.
•••
пада́цца 2, ‑дамся, ‑дасіся, ‑дасца; ‑дадзімся, ‑дасцеся, ‑дадуцца;
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кане́ц, ‑нца,
1. Мяжа, край, апошняя кропка працягласці ў прасторы чаго‑н., а таксама прылягаючая да іх частка;
2. Апошні момант чаго‑н., што мае працягласць у часе, а таксама час, звязаны з гэтым момантам.
3.
4. Вяроўка, канат, якія служаць для прычалу суднаў.
5.
•••
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ірва́ць 1 і рваць 1, (і)рву, (і)рвеш, (і)рве; (і)рвём, (і)рвяце;
1. З сілай выхопліваць, рэзкім рухам вырываць, зрываць.
2. Рэзкім рухам раздзяляць на часткі; разрываць.
3. Кусаць, грызці (пра драпежных жывёл).
4. Разбураць, узрываць што‑н. з выбухам.
5.
6.
7.
•••
ірва́ць 2 і рваць 2, (і)рве;
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
спіса́ць, спішу, спішаш, спіша;
1. Перапісаць з арыгінала які‑н. тэкст; зрабіць рукапісную копію чаго‑н.
2.
3. Скласці пералік каго‑, чаго‑н., запісаць у спіс.
4. Дакументальна афармляючы, запісаць як зрасходаванае або нягоднае.
5. Звольніць (з карабля, авіяцыйнай часці і пад.); адправіць у запас.
6. Запоўніць пісьмовымі знакамі (аркуш паперы, сшытак і пад.).
7.
8.
•••
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
чужы́, ‑ая, ‑ое.
1. Які належыць каму‑н. іншаму (іншым), з’яўляецца ўласнасцю другога (другіх).
2.
3. Не звязаны сваяцкімі ці блізкімі адносінамі, агульнай працай і пад.
4. Які не з’яўляецца месцам пастаяннага жыхарства, радзімай для каго‑н.
5. Далёкі па сваіх поглядах, інтарэсах ад чаго‑н.
•••
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пакла́сці, ‑кладу, ‑кладзеш, ‑кладзе; ‑кладзём, ‑кладзяце;
1. Надаць каму‑, чаму‑н. ляжачае становішча, змясціць куды‑н. у такім становішчы.
2. Змясціць куды‑н., размясціць дзе‑н.
3. Тое, што і палажыць (у 2 знач.).
4. Зрабіць знак, пакінуць адбітак чаго‑н.
5. Налажыць ежы, корму.
6. Тое, што і палажыць (у 3 знач.).
7. Знесці (яйцы), каб вывесці патомства.
8.
9. З назоўнікамі «пачатак», «канец», «аснова» і г. д. утварае спалучэнні, якія маюць значэнне: зрабіць тое, што азначаюць гэтыя назоўнікі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
заня́ць, займу, зоймеш, зойме;
1. Запоўніць сабою (якую‑н. прастору, паверхню).
2. Атрымаць якую‑н. пасаду, замяніць каго‑н. па рабоце.
3. Авалодаць якой‑н. тэрыторыяй, населеным пунктам і пад.
4. Запоўніць (які‑н. прамежак часу); працягнуцца.
5. Даць работу, занятак.
6. Зацікавіць, цалкам захапіць.
7. Захапіць, збіраючы ў адно месца і гонячы куды‑н. (пра жывёлу).
8. Распачаць.
9.
•••
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
стро́й, ‑ю,
1.
2.
3.
4.
5.
•••
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)