ДАВЫ́Д І́ГАРАВІЧ
(да 1061 — 25.5.1112),
князь Валынскай зямлі. Сын уладзіміра-валынскага кн. Ігара Яраславіча. Паводле сцвярджэння гісторыка В.М.Тацішчава, у 1078 атрымаў ад вял. кн. кіеўскага Усевалада Яраславіча Тураў. У 1081 Давыд Ігаравіч разам з Валадаром Расціславічам захапіў Тмутаракань, дзе яны княжылі да 1083. У 1084 з князямі Расціславічамі выгнаў Яраполка Ізяславіча з Уладзіміра-Валынскага, але пад пагрозай войска Уладзіміра Манамаха збег адтуль. Пасля атрымаў Дарагабуж, Уладзіміра-Валынскае княства (1085). Любецкі з’езд 1097 пацвердзіў паўнамоцтвы Давыда Ігаравіча, але той паспрабаваў замацавацца і ў Церабоўлі. Уладзімір Манамах і князі Святаславічы пазбавілі Давыда Ігаравіча княжання і адправілі ў Чэрвень, адкуль ён уцёк на Захад. Пасля спробы Давыда Ігаравіча з дапамогай Расціславічаў захапіць вылынскія землі Віцічаўскі з’езд князёў (1100) пастанавіў не дапускаць яго да Уладзіміра-Валынскага і Чэрвеня. Атрымаў гарады Бужск, Астрог, Дубен і Чартарыйск, пазней Дарагабуж.
А.В.Іоў.
т. 5, с. 565
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ЛАЛА́РДЫ
[англ., адзіночны лік lollard ад сярэдненідэрл. lollaert(d) літар. той, хто мармыча (малітвы)],
удзельнікі сял.-плебейскага руху 14 ст. ў Англіі і некаторых інш. зах.-еўрап. краінах, які набыў рысы антыкаталіцкай ерасі. Рух Л. узнік у г. Антверпен (Нідэрланды, цяпер Бельгія) каля 1300, у Англіі пашырыўся з пач. 1360-х г. (пропаведзі Дж. Бола і інш.). Яны выступалі як вулічныя прамоўцы, адвяргалі прывілеі каталіцкай царквы, патрабавалі секулярызацыі яе маёмасці, крытыкавалі несправядлівасці феад. ладу (з хрысц. пазіцый), настойвалі на адмене паншчыны, царк. дзесяціны і інш. Л. не заклікалі непасрэдна да ўзбр. выступленняў, але адыгралі вял. ролю ў ідэалаг. падрыхтоўцы Уота Тайлера паўстання 1381 у Англіі, а Бол быў адным з яго правадыроў. Пасля падаўлення паўстання і асабліва з 1401 пачаліся жорсткія праследаванні Л., хоць іх прыхільнікі заставаліся ў Англіі да пач. 16 ст. і спрыялі падрыхтоўцы Рэфармацыі.
т. 9, с. 111
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
którędy
кудою, кудой; дзе (якім шляхам);
którędy się do pana idzie? — як да вас прайсці?;
którędy on tu wszedł? — як ён сюды зайшоў?;
którędy pójdziesz nad jezioro? — кудою ты пойдзеш на возера?;
szli drogą, którędy nikt nie chodzi — яны ішлі па дарозе, па якой ніхто не ходзіць;
którędy bądź — любым шляхам;
którędy indziej — іншым шляхам
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
пе́ред и пе́редо предлог с твор. пе́рад (кім, чым); пе́рада (употребляется только в сочетании: пе́рада мной); наравне с этим в значении: по сравнению с кем, чем переводится также оборотом у параўна́нні (з кім, чым);
пе́ред до́мом пе́рад до́мам;
пе́ред ним бы́ла откры́та дверь пе́рад ім былі́ адчы́нены дзве́ры;
пе́ред отъе́здом пе́рад ад’е́здам;
не на́до отступа́ть пе́ред тру́дностями не трэ́ба адступа́ць пе́рад ця́жкасцямі;
они́ ничто́ пе́ред ним яны́ нішто́ пе́рад ім (у параўна́нні з ім).
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
сойти́сь сов., в разн. знач. сысці́ся, мног. пасыхо́дзіцца, пасхо́дзіцца;
уча́стники состяза́ния сошли́сь на стадио́не удзе́льнікі спабо́рніцтваў сышлі́ся (пасыхо́дзіліся) на стадыёне;
на́ши мне́ния сошли́сь на́шы ду́мкі сышлі́ся;
сойти́сь хара́ктерами сысці́ся хара́ктарамі;
концы́ ремня́ не сошли́сь канцы́ папру́гі не сышлі́ся;
полови́цы сошли́сь до́шкі ў падло́зе сышлі́ся (пасыхо́дзіліся);
ли́нии сошли́сь в одно́й то́чке лі́ніі сышлі́ся ў адны́м пу́нкце;
они́ не оди́н раз расходи́лись, а сейча́с сно́ва сошли́сь яны́ не адзі́н раз разыхо́дзіліся, а цяпе́р зноў сышлі́ся.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
aspect [ˈæspekt] n.
1. аспе́кт, бок; пункт гле́джання;
They considered the problem in all aspects. Яны разгледзелі праблему з усіх бакоў.
2. fml вы́раз (твару, вачэй); вы́гляд; во́нкавы/зне́шні вы́гляд;
of pleasing aspect прые́мнай зне́шнасці
3. fml бок, кіру́нак;
the eastern aspect of the building усхо́дні бок буды́нка;
My house has a south aspect. Фасад май го дома глядзіць на поўдзень.
4. ling. трыва́нне;
the imperfective/perfective aspect незако́нчанае/зако́нчанае трыва́нне
5. astron. канфігура́цыя (планет)
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
evidence [ˈevɪdəns] n.
1. (of/for) до́каз(ы), фа́кты;
They found new evidence for their theory. Яны знайшлі новыя факты як доказ іх тэорыі.
2. law до́каз; сведчанне, паказа́нні све́дкаў;
The fingerprints were the only evidence. Адбіткі пальцаў былі адзіным доказам.
♦
be in evidence быць навідаво́ку; быць лёгка заўва́жаным;
The boy was nowhere in evidence. Хлопчыка нідзе не было відаць;
She likes very much to be in evidence. Яна вельмі любіць быць на вачах.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
here [hɪə] adv.
1. тут; сюды́
2. цяпе́р, у гэ́ты мо́мант
3. вось (паказваючы або прапануючы што-н.)
♦
here and there там і сям; то там, то сям; туды́ і сюды́;
here, there and everywhere усю́ды;
neither here nor there неісто́тна;
Here goes! infml Ну, пайшлі/паехалі!; Хай будзе, што будзе!; Узяліся!; Пачалі!;
Here’s to you! За ваша здароўе!;
Here they come. Вось і яны;
Here you are./Here you go. Вось вазьміце, калі ласка.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
more2 [mɔ:] adv. (выш. ст. ад much)
1. больш, бо́лей;
They don’t live here any more. Яны тут больш не жывуць.
2. (ужываецца для ўтварэння выш. ст. прыметнікаў і прыслоўяў) : Read the text more carefully. Прачытайце тэкст больш уважліва.
♦
more or less больш-менш, ама́ль;
what is more на́ват больш; больш таго́;
You are wrong and what’s more you know it. Ты не маеш рацыі, і больш таго – ты ведаеш гэта.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
own2 [əʊn] v.
1. вало́даць; улада́ць, мець;
Who owns this house? Хто гаспадар гэтага дома?
He behaves as if he owns the place. Ён паводзіць сябе так, нібыта ён тут гаспадар.
2. dated прызнава́цца, прызнава́ць;
own a child прызнава́ць сваё бацько́ўства;
They owned (that) they were wrong. Яны прызналі, што па мы ліліся.
own up [ˌəʊnˈʌp] phr. v. прызнава́цца (у чым-н.);
She owned up to telling lies. Яна прызналася, што сказала няпраўду.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)