Verbum

◎ Падва́саліны ’узаемнае наведванне бацькоў маладой і маладога пасля вяселля; пярэзвы’ (Сл. ПЗБ), падвясёлкі ’тс’ (Сл. ПЗБ). Конфіксныя ўтварэнні ад вяселле. Падвасалі‑ ны < падвяселіны. Ацвярдзенне в і с, відаць, у выніку забыцця ўнутранай формы слова, паколькі яно адзначана на літоўскай тэрыторыі.

◎ Падге́йстра, падгейсцер ’падгерац’ (Мат. Гом.). Рус. курск. пыдгейстер, подгейстра, укр. підгейстор, підгейстра, підгерсть ’тс’. Няясна. Магчыма, звязана з падгерац; не выключана, што гэта метафарычны перанос з гайстер ’чорны бусел’. Такія пераходы ў розных тэхнічных прыстасаваннях існуюць. Бел. слова, відаць, з укр.

Паднара́д ’падкладка ў абутку ад пад’ёму да наска’ (ТСБМ, Інстр. I, Сцяшк.), поднара́д ’тс’ (ТС). Рус. поднаря́д ’тс’, аддзеяслоўнае ўтварэнне ад поднарядить ’падшываць нарад або паанарад’ < нарядить < ряд. У бел., відаць, з рус., паколькі дзеясловы ад рад бел. м. не ўласцівыя.

Падпі́нак ’церассядзёлак’ (Шат., Сл. ПЗБ, Нар. лекс., мядз.), падпі́нак, падпі́нка ’падсядзёлак’ (Сцяшк. Сл.). Суфіксальны дэрыват ад падпінаць ’прымацоўваць’ (Сл. ПЗБ), якое, відаць, з польск. podpinać ’тс’ (гл. пнуць, пяць). Не выключана, што гэта можа быць і запазычаннем польск. podpinka ’падбрушнік’.

Палуні́ца ’ягада’ (Мат. Гом.). З кантэкста відаць, што маюцца на ўвазе палявыя трускалкі. Полуні́ця ’суніца’ (Крачк.). Рус. полени́ка ’марошка’, наўг. ’кастяница’, паўдн. полуни́ца ’трускалкі’, кур. поле(о)ви́чник, наўг. полевни́ца ’тс’, укр. полени́чник ’трускалкі (сама расліна)’. Ад поле (Даль, 3, 258).

◎ Пасме́ціца (н. р.) ’сметнік’ (Грыг.). Відаць, у рукапісе апіска: трэба пасмецішча (замест ц — рус. щ), параўн. з такім жа суфіксам бел. сметнішча ’тс’ (ТСБМ). Суфікс ‑іца ў назоўніках ніякага роду не сустракаецца ў бел. мове; ёсць ‑ц‑а (каленца, рыльца, путца).

Пералю́бка (піралю́бка) ’асоба, якая парушае шлюбную вернасць’ (слаўг., Нар. словатв.). Укр. перелю́б(ки) чини́ти ’пралюбадзейства рабіць з кім-небудзь’, серб.-харв. пр́љуб(а), макед. прељуба, ’тс’. Відаць, са ст.-слав. прѣлюбы дѣяті, творити ’тс’. Суфікс ‑ка, як у лю́бка ₁ (гл.).

◎ Пле́шчыць ₁ ’рабіць плоскім, тонкім, плюшчыць’ (Нас.)· Да плоскі (гл.). Сюды ж плешчанік ’ляпёшкі з прэснага цеста, пасыпанне макам’ (тураў., Малч.), якія, відаць, былі плоскія. Параўн. таксама пляскач ₂, пляскуха (гл.).

◎ Пле́шчыць ₂ ’пляскаць у далоні’ (лід., Сл. ПЗБ). Да пляск.

◎ Плышчагі́ (плышчагы) ’агароджа з цесна складзеных жэрдак’ (Клім.). Відаць, першапачаткова гэта была агароджа з бярвенняў, т. зв. ’прасла”, у якім плоскія бярвенні укладаліся ў шулы. У такім выпадку — да плашчак (гл.) < плоскі. Пачатковае плы⇉пад уплывам лексемы плыт = плот ’плот, агароджа’.

По́мста ’адплата за зло’ (ТСБМ, Нас., Гарэц., Сл. ПЗБ, Яруш., Бяльк.), помства ’тс’ (Мядзв., Касп.). Укр. по́мста, польск., славац. pomsta, чэш. pomsta, msta ’тс’. Форма помсты ’помслівы’ (ТС), відаць, ад по́мстны ’тс’ (Варл.) з выпадзеннем суфіксальнага ‑н‑. Да мста (гл.).