gentleman

[ˈdʒentəlmən]

n., pl. -men

1) джэнтэльмэ́н -а m.; спада́р -а́ m.

2) до́бра вы́хаваны чалаве́к

3) ве́тлівая фо́рма называ́ньня ко́жнага мужчы́ны

4) (ране́й) шля́хціц, дварані́н, магна́т -а m.

gentlemen — спадары́ (ве́тлівы зваро́т да мужчы́нскага тава́рыства)

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

widzieć

widzi|eć

незак. бачыць;

było co ~eć — было на што паглядзець;

dobrze (źle) kogo ~eć — а) добра (кепска) прымаць каго;

б) добра (кепска) думаць пра каго;

widzieć źdźbło w oku bliźniego, a belki w swoim nie widzieć — бачыць саломіну ў воку іншага, а ў сваім бервяно не заўважае;

któż to ~ał! — дзе гэта бачана!

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

отрази́ться

1. (об изображении) адлюстрава́цца, адбі́цца;

в воде́ отрази́лся лу́нный свет у вадзе́ адлюстрава́лася (адбі́лася) ме́сячнае святло́;

2. перен. (сказаться) адбі́цца;

пребыва́ние на ю́ге хорошо́ отрази́лось на его́ здоро́вье прабыва́нне (знахо́джанне) на по́ўдні до́бра адбі́лася на яго́ здаро́ўі.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

сейча́с нареч.

1. (скоро, немедленно) за́раз;

сейча́с приду́ за́раз прыйду́;

2. (в настоящем времени) цяпе́р;

сейча́с они́ живу́т хорошо́ цяпе́р яны́ жыву́ць до́бра;

3. (сразу) прост. адра́зу, зра́зу;

сейча́с ви́дно, что у́мный па́рень адра́зу віда́ць, што разу́мны хло́пец.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

асе́ліца

1. Дарога, якая праходзіць недалёка ад вёскі (Нясв.).

2. Зямельныя выгоды за сялом ці найчасцей род сенажаці (БРС).

3. Вёска, вуліца ў адзін рад хат (Крыч.).

4. Агароды на вільготнай глебе воддаль ад вёскі (Докш.).

5. Добра ўгноенае поле паабапал вёскі (Стаўбц. Прышч.). Тое ж гноіны (Слаўг.).

6. Наваколле, некалькі блізкіх вёсак (Слаўг.).

7. Лужок каля сядзібы (Мсцісл. Бяльк.).

Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)

ВЕЕРАКРЫ́ЛЫЯ

(Strepsiptera),

атрад насякомых. Каля 300 відаў. Пашыраны ўсюды. На Беларусі відавы склад асобна не вывучаўся. Унутр. паразіты пчол, восаў, клапоў, цыкадак. Найб. вядомы эаксен (Eoxenos labaelbenei).

Даўж. звычайна 2—2,5 мм, у трапічных да 3 см. Уласцівы выразны палавы дымарфізм, самцы маюць зачаткавыя пярэднія (жужальцы) і вял. веерападобныя (адсюль назва) заднія крылы, добра лётаюць, з вачамі; самкі без крылаў, канечнасцей і вачэй, звычайна не пакідаюць цела гаспадара, галавагрудзі вытыркаюцца вонкі. Развіццё з поўным ускладненым ператварэннем (гіперметамарфоз) ад 2 месяцаў да года. Рассяляюцца рухомыя лічынкі 1-га ўзросту (трыунгуліны), заражаюць новых насякомых-гаспадароў, якія слабнуць і часта гінуць.

т. 4, с. 57

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

ВІБРЫ́СЫ

(лац. vibrissae ад vibro калыхаюся, выгінаюся),

доўгія, шорсткія, відазмененыя валасы ў млекакормячых, якія выступаюць над паверхняй шорсткага покрыва і выконваюць ролю дадатковых органаў дотыку. Размяшчаюцца пераважна на пярэдняй частцы галавы (вусы ў кашэчых, т.зв. маржовыя вусы ў цюленяў, маржоў), зрэдку на бруху (у вавёркі), на лапах (у многіх сумчатых), канцы хваста (у крата). Добра развіты ў жывёл, якія вядуць начны (напр., у многіх драпежных, лемураў) або падземны (у кратоў, слепышоў) спосаб жыцця. Інервуюцца больш за звычайныя валасы (напр., у вусатых кітоў у корань вібрыса можа пранікаць да 10 тыс. нерв. валокнаў).

А.С.Леанцюк.

т. 4, с. 138

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

АРЭНБУ́РГСКАЯ ПАРО́ДА козаў, пуховага кірунку. Выведзена ў Арэнбургскай вобласці працяглым адборам мясцовых козаў па пуховай прадукцыйнасці. Гадуюць у Арэнбургскай, Чэлябінскай абласцях, Башкортастане і Казахстане.

Жывёлы буйныя, рухомыя, моцнай канстытуцыі, з добра развітымі рагамі. Маса казлоў 55—65, матак 44—45 кг. Воўна складаецца з цёмна-шэрага тонкага пуху даўжынёй 5—6 см і грубай восці чорнага колеру даўжынёй 7—9 см, радзей пух і восць белыя. Начос пуху з дарослай жывёліны 180—400 г; выкарыстоўваюць на выраб пуховых хустак і шаляў. Выхад чыстай воўны 96%. Удой за лактацыю 90—120 кг, тлустасць малака 4,8—5%. Пладавітасць 130—140%.

У.І.Баброў.

т. 2, с. 12

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

АЗО́РСКІ АНТЫЦЫКЛО́Н,

Азорскі максімум, субтрапічная вобласць высокага атм. ціску над Атлантычным ак. з цэнтрам каля Азорскіх а-воў. Праяўляецца перавагай антыцыкланічнай дзейнасці на працягу ўсяго года, асабліва добра выражаны летам (у ліп. ціск больш за 1025 Па). Прыкметна ўплывае на клімат Паўд. Еўропы і Паўн. Афрыкі, утварае летам адгалінаванне ў напрамку Міжземнага м., зімой у напрамку Сахары. На надвор’е Беларусі ўплываюць паўн.-ўсх. перыферыя або адасобленыя «ядры» азорскага антыцыклону: устанаўліваецца сухое і сонечнае надвор’е з высокімі т-рамі паветра (зімой часам да 8 °C і больш, летам да 25—30 °C і вышэй).

т. 1, с. 170

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

ВАДЗЯНЫ́Я КЛАПЫ́,

група сямействаў атр. паўцвердакрылых. Найб. вядомыя сям. весляроў, гладышоў, беластаматыдаў (Belostomatidae), вадзяных скарпіёнаў (Nepidae), клапоў-прыбярэжнікаў (Saldidae), плаўтаў (Naucoridae), сапраўдных вадамерак (Gerridae). Больш за 1600 відаў. Пераважна цеплалюбівыя. На Беларусі больш за 30 відаў. Трапляюцца ў вадаёмах і на вільготных берагах, найб. вядомыя вадзяны скарпіён, звычайны гладыш, вясляр, ранатра, вадамерка і інш.

Даўж. 2—120 мм. Многія добра плаваюць і лётаюць. Дыхаюць у асноўным атм. паветрам. Яйцы адкладаюць на водныя расліны або ў іх тканкі. Драпежнікі: кормяцца дробнымі воднымі насякомымі, маляўкамі рыб. Вясляр дыдымус (Agabus didymus) занесены ў Чырв. кнігу Беларусі.

т. 3, с. 438

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)