Танта́цыя (танта́ція) ’цяга, прыхільнасць’: Янук мае тантацыю да маей Анэткі (Ласт.). Відаць, мясцовае ўтварэнне на базе польск.tantonić się ’палаць’, магчыма, звязанага з польск.tantny ’які многа можа, здолее; ганарысты, непакорны’, што з лац.tantus ’такі вялікі’ (Брукнер, 565). Параўн. таксама чэш.tantovat ’льсцівымі словамі прывабліваць’ ад ст.-чэш.tant ’балбатня; драбніца’ з ням.Tand ’пустая балбатня, жарты’ (Махэк₂, 636).
вы́казать пристра́стие в реше́нии паказа́ць неаб’екты́ўнасць (прадузя́тасць) у рашэ́нні;
относи́ться с пристра́стием ста́віцца неаб’екты́ўна (прадузя́та);
◊
допро́с с пристра́стием а) уст. до́пыт з катава́ннямі; б) шутл. до́пыт з прыдзі́ркамі.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пасеі́зм
(фр. passeisme, ад passe = мінулае)
цяга да мінулага, любаванне ім пры знешне абыякавых, а ў сапраўднасці варожых адносінах да сучаснага, да прагрэсу; кансерватызм.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
ве́ды, ‑аў; адз.няма.
1. Сукупнасць звестак, якія раскрываюць аб’ектыўныя заканамернасці жыцця. Грунтоўныя веды. Сталыя веды. □ [Маці:] — Бацька твой, як ты і сам чуў, і лектар неблагі. Людзям ён перадае веды, лекцыі чытае.Даніленка.// Дасведчанасць у якой‑н. галіне. Настаўніца суцішыла дзяцей і асцярожна пачала правяраць іх веды.Васілевіч.
2. Навука. Шляхі да ведаў і культуры. Цяга да ведаў. □ [Краеўскі:] — Свет асвятляецца сонцам, а чалавек — ведамі.Гурскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
По́хаць, по́хоць ’хаценне, сквапнасць’ (ТС), рус.по́хоть ’грубая палавая цяга’, укр.по́хіть ’тс’, ’жаданне’, балг.по́хот ’тс’, ст.-слав.похоть ’юр’, похотьнъ ’юрлівы’, похотѣниѥ ’жаданне’. Прасл.*po‑chotь (БЕР 5, 564), гл. хаце́ць, але Сной₂ (536) мяркуе, што гэтыя словы, як і славен.pohóta ’пажадлівасць’, з’яўляюцца самастойнымі ўтварэннямі асобных славянскіх моў, аднак параўн. балг.по́хта, для якога Экерт (Зб. Бернштэйну, 488–490) рэканструюе прасл.*poxъta (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
рэч, -ы, мн. -ы, -аў, ж.
1. Асобны прадмет, выраб.
Антыкварная р.
2. Тое, што належыць да асабістай рухомай маёмасці.
Чамадан з рэчамі.
Цёплыя рэчы.
3. Пра творы навукі, мастацтва.
Ён напісаў цудоўную р.
Слабая р.
4. Нешта, нейкая з’ява, абставіны.
Складаная р. жыццё.
Дзіўная р.! (вокліч, які паказвае на моцнае ўражанне). Называць рэчы сваімі імёнамі (гаварыць прама, не хаваючы ісціны).
|| прым.рэ́чавы, -ая, -ае (да 1 і 2 знач.).
Р. мяшок.
Р. доказ.
Рэчавае права (маёмаснае права валодання рэчамі). Рэчавая хвароба (цяга да набывання рэчаў у 2 знач.; набывальніцтва, рэчавізм).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
маніяка́льны
(фр. maniacal, ад гр. mania = шаленства, захапленне, цяга)
звязаны з маніяй (напр. м. стан, мая ідэя).
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
міфама́нія
(ад гр. mythos = паданне + mania = шаленства, захапленне, цяга)
анамальная схільнасць да выдумак, фантазіравання, апавядання неверагодных гісторый.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
gravitation
[,grævɪˈteɪʃən]
n., Phys.
1) прыцягне́ньне n.
the law of gravitation — зако́н прыцягне́ньня
2) ця́гаf. (да чаго́-н.)
3) па́даньне n., апуска́ньне на дно
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
ciążenie
ciążeni|e
н.
1.фіз. прыцяжэнне;
prawo powszechnego ~a — закон сусветнага прыцяжэння;
2. прыцягненне; цяга
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)