дыктафо́н

(ад лац. dictare = дыктаваць + -фон)

апарат для запісу на магнітную стужку вуснай мовы з мэтай узнаўлення яе пры неабходнасці.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

металафо́н

(ад метал + -фон)

ударны музычны інструмент, у якім крыніцай гукаў з’яўляюцца падабраныя па гучанню ў адпаведным парадку металічныя пласцінкі.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

радыёфо́н

(ад радыё- + -фон)

тэлефон без правадоў, які звязвае абанента з іншым абанентам, што мае аўтаматычную сувязь з цэнтральным вузлом.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

ВЕ́РМАХТ

(ням. Wehrmacht),

1) у Веймарскай рэспубліцы неафіц. назва ўзбр. сіл (гл. Рэйхсвер).

2) Афіц. назва ўзбр. сіл фаш. Германіі ў 1935—45. Створаны ў парушэнне Версальскага мірнага дагавора 1919 на базе рэйхсвера пасля выдання 16.3.1935 дэкрэта аб увядзенні ў Германіі ўсеагульнай воінскай павіннасці. Вярх. галоўнакамандуючы — рэйхсканцлер А.Гітлер. Вышэйшы орган ваен. кіраўніцтва — галоўнакамандаванне, якое да 1938 узначальваў ваен. міністр В. фон Бломберг, пасля — Гітлер. Складаўся з сухап. войск (галоўнакамандуючыя: у 1935—38 В. фон Фрыч, у 1938—41 В. фон Браўхіч, у 1941—45 Гітлер), ВПС (у 1935—45 Г.Герынг) і ВМФ (у 1935—43 Э.Рэдэр, у 1943—45 К.Дзёніц) на чале з галоўнакамандаваннямі. З 1940 у склад вермахта ўваходзілі таксама палявыя войскі СС. Вермахт быў гал. сілай у здзяйсненні заваёўніцкіх планаў нацыстаў, асабліва вырас у 2-ю сусв. вайну (ад 3 млн. чал. у 1939 да 11 млн. у снеж. 1943).

Літ.:

Messerschmidt M. Die Wehrmacht im NS-Staat. Hamburg, 1969.

т. 4, с. 102

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

панара́мны, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да панарамы. Панарамны від. Панарамны фон. □ Увага пісьменніка была сканцэнтравана на панарамным паказе ваенных дзеянняў. Дзюбайла. Мастак [М. Гусоўскі] склаў з дзесяткаў бачаных ім здарэнняў панарамную карціну: тут і ловы шляхецка-княжацкія, і мужыцкія, і каралеўскія. У. Калеснік.

2. Спец. Які мае абсталяванне для шырокага ахопу гарызонта пры назіраннях; абсталяваны панарамай (у 4 знач.). Панарамны прыцэл.

•••

Панарамная здымка гл. здымка.

Панарамны кінатэатр гл. кінатэатр.

Панарамны фільм гл. фільм.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

вібрафо́н

(ад вібра- + -фон)

ударны музычны інструмент з двух радоў металічных пласцінак, па якіх удараюць спецыяльнымі палачкамі, выклікаючы дрыжанне (вібрацыю) гуку.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

ксілафо́н

(ад ксіла- + -фон)

самагучальны ўдарны музычны інструмент у выглядзе размешчаных у пэўным парадку драўляных пласцінак, па якіх удараюць спецыяльнымі малаточкамі.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

наўтафо́н

(ад гр. nautes = марак + -фон)

электраакустычны прыбор на маяку для падачы гукавых сігналаў суднам у час туману або пахмурнай пагоды.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

мікрафо́н

(ад мікра- + -фон)

прыбор, які ператварае гукавыя ваганні ў электрычныя і служыць для перадачы гукаў на адлегласць або для ўзмацнення іх.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

ВА́ЛЬЗЕР (Walser) Роберт Ота

(15.4.1878, г. Біль, Швейцарыя — 25.12.1956),

швейцарскі пісьменнік. Пісаў на ням. мове. Знаходзіўся пад пастаянным псіхал. уціскам, звязаным з прагрэсіраваннем душэўнай хваробы (у 1933 лячыўся ад шызафрэніі ў псіхіятрычнай клініцы). Пісаў вытанчаныя, прасякнутыя індывідуалізмам і песімізмам эсэ і апавяданні: «Нататкі Фрыца Кохера» (1904), «Прагулка» (1917), «Жыццё паэта» (1918); раманы «Памагаты», «Якаб фон Гунтэн» (абодва 1908); імпрэсіяністычную лірыку (зб. «Вершы», 1909).

Тв.:

Dichtungen in Prose, Bd. 1—4. Genf;

Darmstadt, 1953—59;

рус. пер. — Помощник;

Якоб фон Гунтен: Романы;

Миниатюры. М., 1987.

Літ.:

Über Robert Walser. Bd. 1—2. Frankfurt am Main, 1978;

Седельник В.Д. Вальзер // История всемирной литературы. М., 1994. Т. 8.

Л.П.Баршчэўскі.

т. 3, с. 492

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)