Абруза́ць1 ’пухнуць, азызнуць’ (Нас.), абрузлы (Нас.), абрузглы (Касп.), абрюзлы (Бяльк.). Параўн. рус.(о)брюзглый, брюзнуть і брюхнуть. Магчыма, звязана з бруха (z/x як чахнуць/чэзнуць, пах/паз і г. д.). Гл. Мартынаў, Слав. акком., 167. Аб праславянскім характары слова бруха меркаваць цяжка. Наколькі вядома, слова выключна паўночнаславянскае. Гэты факт стварае дадатковыя цяжкасці, паколькі альтэрнацыі тыпу чахнуць/чэзнуць ахопліваюць праславянскую мову.
Абруза́ць2 ’спаць’, абрузанне (Юрч.), відаць, ад абрузаць1 (гл.). Параўн. рус.жарг.припухать у значэнні ’спаць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Conscia mens recti scandit bene stramina lecti
Чалавек з чыстым сумленнем спакойна ідзе спаць.
Человек с чистой совестью спокойно идёт спать.
Гл.: Bon or um...
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
навасе́льны, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да наваселля. Калі ж пакінула арцель Стол навасельны, калі ў хаце У цішыні салдатка-маці Паклала спаць сваіх дзяцей, — Малым прысніўся дзіўны сон.Танк.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вераснёўскі, ‑ая, ‑ае.
Разм. Які мае дачыненне да верасня; вераснёвы. У тую вераснёўскую ноч многія работнікі леглі спаць вельмі позна.Шамякін.// Характэрны для верасня. Вераснёўскае паветра пахла ап’яняючай свежасцю.Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кла́сціся
1. sich (hín)legen;
2. (класцісяспаць) sich schláfen légen, zu Bett géhen*; ins Bett géhen* (разм.), schláfen géhen*;
3.перан. sich légen, sich sénken, fállen*vi (s);
◊
кла́сціся спаць з кура́мі mit den Hühnern zu Bett géhen* [schláfen géhen*]
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
санлі́вы, ‑ая, ‑ае.
1. Які вельмі любіць спаць, які хоча спаць. У коміне вецер сярдзіта гудзе, Ды чуецца часам яшчэ пазяханне. Лянівай санлівай кабеты ўздыханне.Зарыцкі.На пустой вуліцы.. ішоў яшчэ санлівы хлопец-пастух.Мележ./узнач.наз.санлі́вы, ‑ага, м.[Мікалай Пятровіч], праўда, нічога асаблівага не сказаў. Адчыніў дзверы пакоя, прывітаўся, паглядзеў і з парога заўважыў: — У нас санлівых не любяць...Нядзведскі.// Вялы (пра жывёл, насякомых і пад.). [Жукі] падалі на зямлю, як нежывыя, — санлівыя і лянівыя.Ваданосаў.//перан. Які знаходзіцца ў стане спакою; які навявае сон, сонны. Санлівае надвор’е. □ Не люблю пакручастае сцежкі, Ціхае, санлівае ракі.Прануза.Санлівая ранішняя ціша Галаў парушалася рэдкім шчабятаннем птушак.Дуброўскі.//перан. Бяздзейны, пасіўны, апатычны. Адарванасць ад мае, ад барацьбы народа ператварыла [Ігната Вярэню] ў «цень», зрабіла бездапаможным, санлівым.Хромчанка.
2. Уласцівы чалавеку, які хоча спаць; такі, як у чалавека, што хоча спаць. [Раман] глянуў на каня санлівымі вачамі, як бы аб нечым разважаючы.Колас.Адразу зніклі санлівыя выразы на тварах. І Бародка пачаў.. [гаварыць].Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пра́веднікм. Geréchte (sub) m -n, -n; héiliger Mann (святы);
◊
спаць сном пра́ведніка den Schlaf des Geréchten schláfen*
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
Bett
n -es, -en)
1) пасце́ль, ло́жак
2) рэчы́шча
zu ~ géhen* — ісці́спаць
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)