Крэ́па ’шырокі шарсцяны жаночы пояс’ (ТС). Да крапіць, крэпкі (гл.). Параўн. таксама крэпацца ’віцца’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
папру́га ж.
1. реме́нь м., ремённый по́яс;
2. (часть упряжи) подпру́га, трок м., подседе́льник м.
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
распераза́цца сов.
1. распоя́саться, снять по́яс;
2. (о поясе) расстегну́ться; развяза́ться;
3. перен. распоя́саться; разнузда́ться
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
апаяса́цца, апаяшуся, апаяшашся, апаяшацца; зак.
1. Надзець на сябе пояс; падперазацца.
2. перан. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Абкружыцца чым‑н. Апаясаўся ён [Ленінград] марскою сінявой. Зарыцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
карса́ж, ‑а, м.
1. Уст. Частка жаночага адзення, якая аблягае грудзі, спіну, бакі. [Майка] варухнула рукой і пацягнула аднекуль з-за карсажа ланцужок. Караткевіч.
2. Пругкі пояс спадніцы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пянько́вы, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да пянькі. // Выраблены, зроблены з пянькі. Пяньковы пояс. Пяньковыя вяроўкі. □ Жанчына трымала ў левай руцэ аброць з вузлаватым пяньковым повадам. Мележ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
скало́ць², скалю́, ско́леш, ско́ле; скалі́; ско́латы; зак., што.
1. Змацаваць разам што-н., сашпільваючы.
С. кускі матэрыі.
С. шпількай пояс.
2. і каго. Зраніць у многіх месцах чым-н. вострым, калючым.
С. ногі іржышчам.
|| незак. ско́лваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. ско́лка, -і, ДМ -лцы, ж. і ско́лванне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
апа́рына, ‑ы, ж.
Разм. Месца ў балоце, дрыгве, якое не зарасло мохам і напоўнена вадою; акно. Раз, ходзячы па балоце, уваліўся.. [бацюшка] дзесь у апарыну па самы пояс. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
адпераза́ць, ‑перажу, ‑пяражаш, ‑пяража; заг. адперажы; зак., што.
Зняць папругу, пояс. — Ну, вы там, шчанюкі, марш дадому, — абурана крыкнуў Даміра і зрабіў выгляд, што хоча адперазаць рэмень. Асіпенка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Паўпру́га ’пояс’ (бых., Мат. Маг.). Да папруга (гл.). Паў- (замест па‑) у выніку дзеяння народнай этымалогіі.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)