жаць, жну, жнеш, жне; жнём, жняце; заг. жні; незак., што.
Убіраць хлебныя злакі, зразаючы сцёблы сярпамі ці жатнымі машынамі. Рыгор верыў, што не толькі пакажа Ірыне, як расце жыта, але.. навучыць яе жаць сярпом і вязаць снапы. Краўчанка. Выйду, гляну на палі, даліны — Жнуць камбайны спелыя аўсы. Лойка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
убра́ць, убяру, убярэш, убярэ; убяром, убераце, убяруць; зак., што.
1. і без дап. Сабраць ураджай (сельскагаспадарчых культур). Убраць буракі машынамі. □ [Дзед Паўлюк:] «Надвор’е ж добрае — убяром на славу!» Корбан.
2. Надаць прыгожы выгляд, упрыгожыць. Убраць партрэты вянкамі. / Пра лісце, іней і пад. Убрала восень навакол Палі і луг страката. Кірэенка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
яр 1, ‑а, м.
Роў, лагчына. Лёгкія і высокія металічныя масты перакінуты цераз глыбокія яры з мелкімі рэчкамі недзе ўнізе. В. Вольскі. Перада мною распасціраліся зялёныя паплавы, чарназёмныя палі з глыбокімі ярамі. Якімовіч.
яр 2, ‑ы, ж.
Абл. Ярына. Прамытае паветра пахла спелаю яр’ю і соладам гваздзікоў. Гартны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
а́ншпуг
(гал. handspaak)
1) драўляны або металічны рычаг для падымання- і перасоўвання грузаў на караблі;
2) драўляны кол, які ўтрымлівае палі ў патрэбным становішчы пры забіванні іх капром.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
абмо́тка, ‑і, ДМ ‑тцы; Р мн. ‑так; ж.
1. Усякі матэрыял для абмотвання чаго‑н.
2. звычайна мн. (абмо́ткі, ‑так). Палоска матэрыі для абмотвання нагі вышэй чаравіка. [Чалавек] быў.. у салдацкіх чаравіках з абмоткамі. Чорны.
3. Сістэма праваднікоў у электрычнай машыне, па якой праходзяць токі, што ствараюць магнітныя палі. Абмотка ротара.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шавялі́ Месца, дзе рос буйны лес, які ішоў на па́лі (Слаўг.). Тое ж шэвялі (Слаўг.).
□ б. пас. Чортавы Шэвелі (1926), ур. Чортавы Шавялі́ (поле) каля в. Бязуевічы Слаўг.
Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)
ВАСІ́ЛЬЕЎ Аляксандр Карпавіч
(12.9.1904, г. Рэчыца — 23.4.1956),
поўны кавалер ордэна Славы. На фронце з 1942. Камандзір сапёрнага аддзялення ст. сяржант Васільеў вызначыўся ў 1945 у баях на тэр. Польшчы і Германіі: з групай сапёраў размініраваў 2 мінныя палі, зняў 75 мін; пад агнём праціўніка пераправіў на лодцы цераз Одэр 250 пехацінцаў; у баях за расшырэнне плацдарма зрабіў 5 праходаў у мінных палях, зняў 65 мін.
т. 4, с. 27
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
прыро́да, ы, ДМ -дзе, ж.
1. Усё існае ў Сусвеце, арганічны і неарганічны свет.
Законы прыроды.
Жывая п. (арганічны свет). Мёртвая п. (неарганічны свет: не расліны, не жывёлы).
2. Мясцовасць паза гарадамі (палі, лясы, горы).
Любавацца прыродай.
На ўлонні прыроды.
Выехаць на прыроду (разм.).
3. перан., чаго. Асноўная ўласцівасць, сутнасць (кніжн.).
П. атама. П. сацыяльных адносін.
◊
Ад прыроды або з прыроды — ад нараджэння, ад пачатку існавання.
З дрэнным зрокам ад прыроды.
Па прыродзе — па характары, па натуры.
Па прыродзе ён добры чалавек.
|| прым. прыро́дны, -ая, -ае.
Прыродныя багацці краю.
Прыродныя рэсурсы.
Прыродныя ўмовы.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
сне́жный в разн. знач. сне́жны;
сне́жные верши́ны гор сне́жныя вяршы́ні гор;
сне́жная зима́ сне́жная зіма́;
сне́жные поля́ сне́жныя палі́;
сне́жный ком сне́жны камя́к;
сне́жная бу́ря сне́жная бу́ра;
сне́жный блеск сне́жны бляск.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
сашчыпа́ць сов.
1. сощипа́ть;
аве́чкі ~па́лі ўсю траву́ — о́вцы сощипа́ли всю траву́;
с. скары́нку з буха́нкі хле́ба — сощипа́ть ко́рку с буха́нки хле́ба;
2. исщипа́ть;
с. усе́ ру́кі — исщипа́ть все ру́ки
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)