АВАТА́РА
[санскр. літар. сыходжанне, сашэсце (Бога)],
у індуізме ўвасабленне бога Вішну ў вобразах інш. багоў, людзей або жывёл. Звязана з верай у перасяленне душы, пашырана з 4—6 ст. н.э. У міфах найб. вядомы 10 аватараў Вішну (у т. л. ў выглядзе герояў Крышны, Рамы, вепра, карліка), якія здзяйсняюць подзвігі на зямлі. У будызме аватара — наогул увасабленне бажаства.
т. 1, с. 60
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
падлі́знік, ‑а, м.
Разм. Той, хто падлізваецца; падліза. Спачатку каманду дзяжурнага наогул не слухалі. Толькі той-сёй з самых адпетых падлізнікаў, хочучы падслужыцца да начальства, станавіўся навыцяжку. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
канкістадо́ры і канквістадо́ры, ‑аў; адз. канкістадор і канквістадор, ‑а, м.
Іспанскія і партугальскія заваёўнікі Цэнтральнай і Паўднёвай Амерыкі, якія вызначаліся жорсткасцю да карэннага насельніцтва. // Пра заваёўнікаў, захопнікаў наогул.
[Ад ісп. conquistador — заваёўнік.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
апеты́т
(лац. appetitus = жаданне)
1) жаданне есці;
2) перан. жаданне наогул, імкненне да чаго-н. (напр. уласніцкі а.).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
тэне́змы
(гр. tenesmos = напружанне)
мед. балючыя патугі на выпаражненне або мочаспусканне без поўнага выдзялення або наогул без эфекту.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
брыга́да, -ы, ДМ -дзе, мн. -ы, брыга́д, ж.
1. Вайсковае злучэнне з некалькіх батальёнаў або палкоў, а ў флоце — з некалькіх аднатыпных суднаў.
Танкавая б.
2. Вытворчая група, а таксама наогул група, аб’яднаная якім-н. агульным заданнем, дзейнасцю.
Б. слесараў.
Палявая б.
Канцэртная б.
|| прым. брыга́дны, -ая, -ае.
Б. падрад.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
аб’ём, -у, мн. -ы, -аў, м.
1. Велічыня чаго-н., выражаная ў кубічных адзінках (у даўжыню, вышыню і шырыню).
А. памяшкання.
2. перан. Наогул велічыня, колькасць, змест чаго-н. з пункту гледжання памераў, саставу.
Вялікі а. работы.
А. ведаў.
|| прым. аб’ёмны, -ая, -ае (да 1 знач.).
|| наз. аб’ёмнасць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прыго́дніцтва, ‑а, н.
1. Прыгодніцкая тэматыка. Прыгодніцтву ў творах для дзяцей наогул не шанцуе. «Полымя».
2. зб. Прыгоды. [Лясніцкі:] — Найлепшая кандыдатура для такой справы. Смеласць, кемлівасць, любоў да прыгодніцтва. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
рэпертуа́рны, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да рэпертуару. Рэпертуарная п’еса. Рэпертуарная песня. □ Наогул, Астроўскі з’яўляецца самым рэпертуарным драматургам з рускіх і зарубежных класікаў у Акадэмічным тэатры імя Янкі Купалы. Сабалеўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
фауні́стыка
(ад фауна)
раздзел заалогіі і зоагеаграфіі, які вывучае фауну наогул і размяшчэнне жывёл на пэўных тэрыторыях зямнога шара.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)