кантрыбу́цыя, ‑і, ж.

Грашовая сума, якая паводле мірнага дагавору выплачваецца дзяржаве-пераможцы пераможанай дзяржавай. Мір без анексій і кантрыбуцый. // Грашовыя або натуральныя паборы, якія збіраюцца чужаземным войскам з насельніцтва захопленай ім тэрыторыі.

[Лац. contributio.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

◎ *Няўзго́да, неўзго́да ’няшчасце, непрыемнае здарэнне’ (ТС), рус. невзгода ’тс’. Ад незафіксаванага + узго́да, параўн. рус. дыял. взгода ’міласць, мір’ (да год, гл.), у беларускай мове звычайна згода ’тс’. Па лінгвагеаграфічных прычынах малаверагодна запазычанне з рускай мовы.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

про́чный

1. (крепкий) мо́цны;

про́чная ткань мо́цная ткані́на;

2. (устойчивый, надёжный, длительный) перен. трыва́лы;

про́чный мир трыва́лы мір.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

stable​3 [ˈsteɪbl] adj. усто́йлівы, трыва́лы, мо́цны, стабі́льны;

stable peace трыва́лы мір;

stable currency усто́йлівая валю́та;

I want a stable job. Мне патрэбна штатная пасада.

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

сепара́тны, ‑ая, ‑ае.

Асобны, які вядзецца без ведама і згоды саюзнікаў. Сепаратны дагавор. Сепаратны мір. // Адасоблены ад іншых. [Яраш:] — Хвіліначку, сябры. Сумнавата робіцца за нашым сталом. Сепаратныя размовы, шаптанне... Давайце паспрабуем пагаварыць калектыўна. Шамякін.

[Лац. separatus — аддзелены.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

сепара́тны

(лац. separatus = аддзелены)

1) асобны, адасоблены (напр. с-ая група);

2) які вядзецца, заключаецца без ведама і згоды саюзнікаў (напр. с. мір).

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

Melior tutiorque est certa pax, quam sperata victoria (Livius)

Лепш і надзейней пэўны мір, чым чакаемая перамога.

Лучше и надёжнее верный мир, чем ожидаемая победа.

бел. Лепей лычны мір, чымся раменная свара. Лепей саламяная згода, ніж залатая звала.

рус. Худой мир лучше доброй ссоры. Соломенный мир лучше железной драки. Худое молчание лучше доброго ворчания.

фр. Gagne assez qui sort du procès (Выигрывает дело тот, кто выходит из судебного процесса). Mieux vaut un mauvais arrangement qu’un bon procès (Лучше плохое соглашение, чем хорошая тяжба). Une mauvais paix vaut mieux qu’upe bonne querelle (Плохой мир лучше доброй ссоры).

англ. A bad compromise is better than a good lawsuit (Худой компромисс лучше хорошей тяжбы).

нем. Ein schlechter Friede ist besser als ein gerechter Krieg (Плохой мир лучше праведной войны).

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)

сацыя́л-шавіні́зм, ‑у, м.

Апартуністычная плынь у міжнародным рабочым руху, якая ўзнікла ў час першай сусветнай вайны (1914–1918 гг.), высунула ідэю абароны буржуазнай айчыны ў імперыялістычнай вайне і прапаведвала класавы мір з буржуазіяй.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

адка́з¹, -у, м.

1. Выказванне, паведамленне, выкліканыя пытаннем.

Атрымаць а. на пісьмо.

Грунтоўны а. вучня на пытанне.

2. Рэакцыя, водгук.

А. жывога арганізма на раздражненне.

3. Водгук на што-н.; выкліканыя чым-н. дзеянні, учынкі.

У а. на страляніну танк рушыў наперад.

4. Вынік рашэння матэматычнай задачы.

Атрымаць правільны а.

5. Тое, што і адказнасць.

За мір мы ўсе а. нясём.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

аб’ядна́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак.

1. Злучыцца, утварыць адно цэлае. Аб’яднацца ў кааператыў. □ Тут аб’ядналіся разам усе выгоды: і лес, і луг, і шырокая рака і зараснік. Маўр.

2. Згуртавацца. Аб’яднацца ў барацьбе за мір.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)