манапо́лія, -і, мн. -і, -лій, ж.

1. Выключнае права на вытворчасць або продаж чаго-н., а таксама выключнае права карыстання чым-н.

Дзяржаўная м.

2. Буйное капіталістычнае аб’яднанне, якое ўзнікла на падставе канцэнтрацыі вытворчасці і капіталу з мэтай панавання ў пэўнай галіне гаспадаркі і атрымання найбольшага прыбытку.

|| прым. манапалісты́чны, -ая, -ае і манапо́льны, -ая, -ае (да 1 знач.).

Манапалістычны капітал.

Манапольнае права.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Stáatsgut

n

1) -s дзяржа́ўная маёмасць

2) -s, -güter гіст. саўга́с, дзяржга́с

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

ду́ма в разн. знач. ду́ма, -мы ж.;

Госуда́рственная Ду́ма Дзяржа́ўная Ду́ма;

боя́рская ду́ма ист. бая́рская ду́ма;

◊

ду́му ду́мать ду́му ду́маць.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Кардо́н 1 ’дзяржаўная граніца’ (ТСБМ), ’месца, дзе знаходзіцца лясніцкі пункт’ (Яшк.), ’граніца’. Запазычанне з польск. kordon ’граніца’, з франц. cordon ’вяровачка, шнур’ (ад corde ’вяроўка’) (Булыка, Запаз., 141; Фасмер, 2, 324).

Кардо́н 2 ’цвёрдая і тоўстая папера’ (ТСБМ) < франц. carton, якое ў сваю чаргу з італ. cartone — Nomen augmentativum ад карта. Замена зыходнага т на д цяжка вытлумачыць.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

казна́ ж гіст Stáatsschatz m -es, Stáatskasse f -, Fískus m -, -ken і -se;

дзяржа́ўная казна́ Stáatsgelder pl

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

Domäne

f -, -n

1) гіст. дзяржа́ўная маёмасць

2) во́тчына

3) перан. галіна́ (ведаў)

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

машы́на ж., в разн. знач. маши́на;

парава́я м. — парова́я маши́на;

лічы́льная м. — счётная маши́на;

дзяржа́ўная м. — госуда́рственная маши́на;

легкава́я м. — легкова́я маши́на

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

геста́па

(ням. Gestapo, ад Geheime Staats Polizei = тайная дзяржаўная паліцыя)

тайная паліцыя ў гітлераўскай Германіі, якая жорстка распраўлялася са сваімі ахвярамі.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

дата́цыя

(польск. dotacja, ад с.-лац. dotatio = дар)

дзяржаўная грашовая дапамога прадпрыемствам, установам для пакрыцця якіх-н. выдаткаў; даплата, матэрыяльная дапамога.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

акадэ́мія, ‑і, ж.

1. Вышэйшая дзяржаўная навуковая ўстанова, у задачу якой уваходзіць развіццё навук або мастацтваў. Акадэмія навук Беларускай ССР.

2. Назва некаторых вышэйшых навучальных устаноў па спецыяльных галінах навукі. Сельскагаспадарчая акадэмія. Ваенна-палітычная акадэмія.

•••

Акадэмія мастацтваў — вышэйшая мастацкая школа і вышэйшая навучальная ўстанова ў галіне выяўленчага мастацтва.

[Ад грэч. akademia — мясцовасць каля Афін, дзе была заснавана Платонам (4 ст. да н. э.) філасофская школа. Першапачаткова — назва міфічнага героя Акадэма.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)