хлебану́ць, ‑ну, ‑неш, ‑не; ‑нём, ‑няце; зак.

1. Аднакр. да хлёбаць.

2. перан. Разм. Выпіць. [Тодар:] — Вунь у Малых Прусах шляхціц Купрыян Свінацяробскі гоніць, дык хоць замест газы палі — далібог жа гарыць, а калі трохі хлебанеш, дык аж вочы на лоб лезуць. Чорны. // Паесці (якой‑н. вадкай стравы). [Бабка:] — У мяне, панічок, капуста ад абеду засталася, можа, вы хлебанулі б крыху? Колас.

3. перан. Разм. Зведаць, перанесці. Хлебанулі гора мы нямала — Дзеці на ваенным рубяжы... Зуёнак.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

чыстата́, ‑ы, ДМ ‑стаце, ж.

Уласцівасць і стан чыстага (у 1, 4, 5, 6, 7, 8 і 9 знач.). Чыстага мовы. □ Першае, што кінулася Пракопу ў вочы, быў узорны парадак і чыстата на дварэ і каля будынкаў. Колас. Маўчала [асака] над чыстатой вады. Чорны. Цвёрда і настойліва ажыццяўляючы ленінскую знешнюю палітыку, Камуністычная партыя і Савецкі ўрад паслядоўна адстойваюць чыстату яе прынцыпаў. «Звязда». «Пранясі праз годы чыстату юнацтва, запал, нязгасную прагу да ведаў». Мыслівец.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

własny

własn|y

уласны;

do rąk ~ych — ва ўласныя рукі;

na ~e oczy — уласнымі вачыма; на ўласныя вочы;

miłość ~a — самалюбства, самалюбнасць;

robić co na ~ą rękę — дзейнічаць самастойна (на сваю рызыку)

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

Cave amicum credas, nisi quem probaveris

Не лічы кагосьці сябрам, пакуль яго не выпрабаваў.

Не считай кого-либо другом, пока его не испытал.

бел. Хто ў бядзе і ў вялікім няшчасці не быў, той і праўдзівых прыяцеляў не знае. Шукай сабе сябра ў бядзе. Не той друг, што мёдам мажа, а той, які ў вочы праўду скажа.

рус. Человек не орех: сразу не раскусишь. Друг не испытанный, что орех не расколотый. Без беды друга не узнаешь. Чтобы узнать человека, надо с ним пуд соли съесть. Не изведан ‒ друг, изведан ‒ два. Не узнавай друга в три дня, узнавай в три года.

фр. C’est dans le besoin qu’on reconnaît ses véritables amis (Истинные друзья узнаются в беде).

англ. A friend in deed is a friend indeed (Друг в беде ‒ истинный друг).

нем. Den Freund erkennt man in der Not (Друга узнают в беде).

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)

Tam deest avaro, quod habet, quam quod non habet

Скупому ў аднолькавай ступені не хапае і таго, чаго не мае, і таго, што ў яго ёсць.

Скупому в равной мере недостаёт и того, чего не имеет, и того, что у него есть.

бел. Вочы страхачэ, а рукі грабачэ. Прагнаму заўсёды мала. 3 горла валіцца, а ён ніяк не здаволіцца ‒ усё пхае і пхае.

рус. Убогий во многом нуждается, а скупой во всём. Убого го одна нужда гнетёт, скупого две (убожество и скупость).

фр. Les avares font nécessité de tout (Скупые во всём нуждаются).

англ. He is not poor that has little, but he who desires much (Беден не тот, кто имеет мало, а кто желает много).

нем. Der Geizhals hat den Knopf auf dem Beutel (Жадный имеет на кошельке кнопку). Der Geizige ist allwegarm (Жадный ‒ самый бедный).

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)

gehörig

1.

a

1) які́ нале́жыць (каму-н.); які́ адно́сіцца (да чаго-н.)

2) нале́жны; даво́лі вялі́кі

2.

adv нале́жным чы́нам, як нале́жыць, мо́цна

j-m ~ die Whrheit sgen — сказа́ць каму́-н. усю́ пра́ўду ў во́чы

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

вылуча́ць несов.

1. выделя́ть, отделя́ть;

2. выдвига́ть, выставля́ть;

3. (отдавать в пользование) выделя́ть;

4. выбира́ть, находи́ть;

5. издава́ть, испуска́ть;

1-5 см. вы́лучыць 1-5;

6. излуча́ть;

со́нца ~ча́е цеплыню́ — со́лнце излуча́ет тепло́;

яго́ во́чыа́лі ра́дасць — его́ глаза́ излуча́ли ра́дость;

7. тип. выделя́ть

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

мо́кры мо́крый;

~рая ку́рыца — мо́края ку́рица;

во́чы на ~рым ме́сцы — глаза́ на мо́кром ме́сте;

то́лькі ~рае ме́сца застане́цца — то́лько мо́крое ме́сто оста́нется;

~рая спра́ва — мо́крое де́ло;

як ~рае гары́ць — как мо́крое гори́т;

пабы́ў у вадзе́ і не м. нідзе́погов. вы́шел сухи́м из воды́

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

забе́гаць сов.

1. в разн. знач. забе́гать;

спартсме́ны ~галі па даро́жцы — спортсме́ны забе́гали по доро́жке;

па́льцы ~галі па кла́вішах — па́льцы забе́гали по кла́вишам;

2. замета́ться, засуети́ться; захлопота́ть;

мура́шкі ~галі па ску́ры (па спі́не) — мура́шки забе́гали (пошли́) по спине́ (по те́лу);

~галі во́чы — забе́гали глаза́

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

праце́рці сов.

1. в разн. знач. протере́ть; (с целью очистить — ещё) вы́тереть;

п. папе́ру гу́мкай — протере́ть бума́гу рези́нкой;

п. акно́ — протере́ть (вы́тереть) окно́;

п. штаны́ — протере́ть штаны́;

п. на друшля́к — протере́ть на дуршла́г;

2. (нек-рое время — лён, пеньку) промя́ть;

п. во́чы — протере́ть глаза́

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)