Verbum

се́льскі, -ая, -ае.

1. гл. сяло.

2. Які мае адносіны да жыцця і дзейнасці вёскі, вясковы.

С. клуб.

Сельская мясцовасць.

○

Сельская гаспадарка — галіна народнай гаспадаркі, якая займаецца вырошчваннем сельскагаспадарчых культур і развядзеннем жывёл для атрымання прадукцыі раслінаводства і жывёлагадоўлі, а таксама першасная перапрацоўка гэтай прадукцыі.

назо́ўнік, -а, мн. -і, -аў, м.

1. У граматыцы: часціна мовы, якая абазначае прадмет або апрадмечанае паняцце, мае катэгорыю роду і змяняецца па склонах і ліках.

2. У матэматыцы: лік у простых дробах, які паказвае, на колькі частак падзелена адзінка.

|| прым. назо́ўнікавы, -ая, -ае.

непісьме́нны, -ая, -ае.

1. Які не ўмее чытаць і пісаць.

Н. чалавек.

2. перан. Які не мае адпаведных ведаў у якой-н. галіне, недасведчаны ў чым-н.

Н. рэцэнзент.

3. Які выкананы без належнага ведання справы, з памылкамі.

Н. чарцёж.

|| наз. непісьме́ннасць, -і, ж.

няўхі́льны, -ая, -ае.

1. Які не мае адхіленняў ад чаго-н.; пастаянны.

Н. рост вытворчасці.

2. Такі, што нельга парушыць, які не падлягае адвольнаму змяненню; абавязковы.

Н. закон.

3. Непазбежны, які вынікае з абставін; немінучы.

Над кожным злачынцам звісае няўхільная кара.

|| наз. няўхі́льнасць, -і, ж.

палявы́, -а́я, -о́е.

1. гл. поле.

2. Які знаходзіцца або які робіцца ў полі (не ў садзе, не ў лесе, не ў гарах).

Палявыя травы.

Палявая мыш.

Палявыя работы.

3. Які мае адносіны да баявых дзеянняў, паходны.

Палявая артылерыя.

Палявая пошта.

П. статут.

Палявая форма.

прапарцыяна́льны, -ая, -ае.

1. У матэматыцы: які знаходзіцца ў адносінах прапарцыянальнасці (у 2 знач.).

Прапарцыянальныя велічыні.

2. Які знаходзіцца ў пэўных колькасных адносінах, адпаведнасці з чым-н.

Прапарцыянальнае прадстаўніцтва.

3. Які мае правільныя прапорцыі (у 2 знач.); суразмерны.

П. склад цела.

|| наз. прапарцыяна́льнасць, -і, ж.

штрафны́, -а́я, -о́е.

1. гл. штраф.

2. Які мае адносіны да спагнання за парушэнне якіх-н. правіл.

Ш. ўдар (у футболе). Штрафная лава (у спорце: для тых, хто часова выдалены з поля за парушэнне правіл гульні). Ш. батальён, штрафная часць (з тых, хто правініўся).

эпізо́д, -у, М -дзе, мн. -ы, -аў, м.

1. Асобнае здарэнне, выпадак.

Э. з турысцкіх успамінаў.

2. Нязначны, дробны выпадак.

Гэта ўсяго адзін э. з жыцця паляўнічага.

3. Фрагмент мастацкага твора, які мае пэўную самастойнасць і закончанасць.

Э. са спектакля.

|| прым. эпізо́дны, -ая, -ае.

лаўрэа́т, -а, М -рэа́це, мн. -ы, -аў, м.

Званне, якое прысуджаецца за выдатныя заслугі ў галіне навукі, мастацтва і пад., а таксама асоба, якая мае такое званне.

Л. конкурсу піяністаў.

|| ж. лаўрэа́тка, -і, ДМ -тцы, мн. -і, -так.

|| прым. лаўрэа́цкі, -ая, -ае.

Л. медаль.

магу́тны, -ая, -ае.

1. Вельмі вялікі, значны (па сіле, велічыні).

М. ўдар.

М. ўраган.

2. Які мае вялікую магутнасць (у 2 знач.).

М. рухавік.

3. Тоўсты, масіўны (пласт, слой).

М. пласт гліны.

4. 3 вялікімі вытворчымі і матэрыяльнымі магчымасцямі.

Магутная краіна.

|| наз. магу́тнасць, -і, ж.