odprawa

odpraw|a

ж.

1. адпраўка, адпраўленне;

~a pociągów — адпраўка цягнікоў;

2. звальненне, аддаленне;

3. адпор, адказ;

dać ostrą ~ę — даць рэзкі адказ;

4. нарада; інструктаж;

5. дапамога пры звальненні з працы;

~a celna — мытны кантроль

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

komenda

komend|a

ж.

1. каманда;

jak na ~ę — як па камандзе;

wydać ~ę — даць каманду;

2. камандаванне;

pod ~ą — пад камандаваннем;

objąć ~ę nad ... — прыняць камандаванне над...;

3. камендатура;

pracować w ~zie — працаваць у камендатуры

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

Лу́заць ’гаварыць’ (маладз., Янк. Мат.), ’назаляць словамі, набрыдаць’ (КЭС, лаг.), рус. пск., цвяр. лузжа́ть ’уніжана прасіць’, лузга́ ’дакучлівы чалавек, папрашайка’. Сюды ж, відаць, і серб.-харв. lȕzati ’гаварыць многа і пры гэтым выбалбатаць праўду’, lȕzav, lȕzavec ’пустамеля, лапатун’. Балтызм. Параўн. літ. lū́dzoti, лат. lūdzīt, lūgt ’прасіць, вымольваць’, lūdzejs, ludzošs ’той, хто вымольвае, выкленчвае, выпрошвае’, lūdzu! ’калі ласка’. Гэтак жа і Лаўчутэ (Сл. балт., 119). Скок (2, 333) суадносіць серб.-харв. лексемы з (класічным) лац. ludere, якое з lūdus ’гульня’ — не зусім пераканаўча.

Луза́ць ’біць, караць’ (Янк. 1, Мат. Гом.), лузану́ць ’секануць’ (жлоб., Мат. Гом.), ’сцебануць’, ’пайсці (пра дождж)’ (Ян.), лузану́цца, лу́знуцца ’моцна стукнуцца, ударыцца’, лу́знуць ’стукнуць’ (клец., Жыв. сл.; ТС). Рус. пск. лузжи́ть ’біць’, цвяр. лу́знуть ’дзюбнуць, выпіць віна’, ’сцебануць’; пск., цвяр. лу́знуться ’паслізнуцца і ўпасці; моцна ўдарыцца’, лызга́ть ’слізгацца па снезе, катацца на каньках’, тамб. слы́зить, слызну́ть ’злякацца’, рус. лызгону́ть ’даць лататы’, ’вышмыгнуць’; ст.-чэш. lyziti sě ’ўсміхацца’, валаш. lyziť sa ’прыдуркавата смяяцца’, lizoniť sa ’вышчэрвацца’, славац. luznuť ’ударыць па твары’, ’даць у вуха’, ’наступіць’, luzniť sa ’песціць’; серб. ц.-слав. лузгати ’жаваць’, серб.-харв. (жаргоннае) і макед. luzati ’біць, валіць’, балг. лу́згам ’штурхаю’, пірдопск. лу́згам, лу́скам, лу́зна ’б’ю, мучу’, хаскоўск. лузгъм съ, лу́знъ ’катаюсь’, лъ́згам се ’катаюсь на санках або на нагах’, радоп. лизгам са, лизгна са ’тс’. Сюды ж і бел. лузаць ’разгрызаючы, ачышчаць ад шалупін і есці, лушчыць’ (ТСБМ, Шат., Янк. 1, Мат. Гом.), ’лушчыць (гарох, фасоль’), ’чысціць’ (Ян.; калінк., Сл. ПЗБ). Укр. луза́ти і лузга́ти, луза́ть ’лушчыць’, луза́тися ’лушчыцца’, лузга́ ’шалупінне’, зах. лу́зати ’здабываць насенне, гарох і да таго пад.’; рус. арл., ленінгр. лузжи́ть ’лузаць, лушчыць’, зах.-бран., кур. луза́ть ’тс’. Усх.-слав. дыялектны дублет да лузга́ць (гл.). Уваходзяць у групу слоў з рухомым зыходным элементам: luzg‑/lyzg‑/lusk‑/lysk‑/lušp‑/lusp‑ з агульным значэннем ’лушчыць, знімаць скуру (кару)’ і з пашыральнікамі кораня ‑z‑/‑zg‑/‑sk‑/‑sp. Іх семантычная мадэль на славянскім моўным арэале характарызуецца наступным наборам значэнняў: ’біць, ударыць, сцябаць’ — ’лупіць, лушчыць, здзіраць, ачышчаць ад шалупін’ — ’луска’ — ’жэрці, жлукціць’ — ’коўзацца’ — ’шмыгнуць, знікаць’ — ’усміхацца’ (Куркіна, Этимология–72, 68–73). Слав. luzg‑/lusk‑ адпавядаюць літ. láužti ’ламаць’, lū́žti ’разбівацца, ламацца’, lū̃žis ’расколіна, трэшчына’, lusnà ’шалупінне’, nu‑lùzgęs, lùzgis ’абадранец’, lùzgana ’лупіна’, лат. laûzt ’ламаць’, laûska ’абломкі’ (Махэк₂, 345; Фасмер, 2, 530; Слаўскі, 5, 374–377; БЕР, 3, 492–493; Скок, 2, 333).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

згаджа́цца, згадзі́цца

1. (даць згоду на што-н) éinwilligen vi (in A); éingehen* vi (s) (на прапанову) (auf A); éinverstanden sein (mit D);

згаджа́цца на прапано́ву den Vórschlag ánnehmen* [akzeptíeren]; in den Vórschlag éinwilligen; auf den Vórschlag éingehen*;

2. (пагадзіцца з чым-н) béistimmen vi (D), béipflichten vi (D), zústimmen vi (D); zúgeben* vt (прызнаць);

3. (быць прыгодным) táugen vi, bráuchbar sein; zustátten kómmen*

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

адпусці́ць

1. entlássen* vt; (géhen) lássen* vt, zíehen lássen*;

2. (даць свабоду) fréilassen* аддз vt; láufen lássen*; j-m die Fréiheit schénken;

3. (тавар і г. д) verkáufen vt, áusliefern vt;

4. (паслабіць вяроўку і г. д) náchlassen* vt, entspánnen vt, lóckern vt;

5. (дараваць віну, грахі і г. д) vergében* vt, verzéihen* vt;

◊ адпусці́ць сло́ўца éinen Kommentár ábgeben*; éinen Witz máchen (жартаваць)

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

сарва́ць

1. ábreißen* vt; herúnterreißen* vt; pflücken vt (кветку);

2. (не даць ажыццявіцца) hintertréiben* vt, veréiteln vt; zum Schéitern bríngen*; sabotíeren vt;

сарва́ць выкана́нне прагра́мы die Áusführung des Prográmms verhíndern [sabotíeren];

сарва́ць рабо́ту die Árbeit sabotíeren [zuníchte máchen];

3.:

сарва́ць разьбу́ тэх Gewínde überdréhen;

◊ сарва́ць ма́ску з каго-н j-m die Máske herúnterreißen*, j-n entlárven;

сарва́ць галаву́ каму-н j-m den Kopf ábdrehen

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

свабо́да ж Fréiheit f -, -n; Úngebundenheit f - (вольнасць);

свабо́да сло́ва Rédefreiheit f;

свабо́да дру́ку Préssefreiheit f;

свабо́да дзе́янняў Hándlungsfreiheit f;

свабо́да га́ндлю fréier Hándel, Fréihandel m -s;

вы́пусціць на свабо́ду aus der Haft entlássen*; fréilassen* аддз vt, auf fréien Fuß setzen; in Fréiheit setzen;

даць каму-н по́ўную свабо́ду дзе́янняў j-m (D) (völlig) fréie Hand lássen*;

карыста́цца свабо́дай die Fréiheit geníeßen*

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

сігна́л м Signál n -s, -e; Zéichen n -s, - (знак);

даць сігна́л signalisíeren vt;

сігна́л бе́дства, авары́йны сігна́л Nótruf m -(e)s, -e; SOS [ɛs|o:´|ɛs], SOS-Ruf m, Séenotzeichen n;

сігна́л паве́транай трыво́гі (Signál für) Lúftalarm;

сігна́л а́тамнай трыво́гі (Signál für) Atómalarm;

сігна́л адбо́ю Entwárnungssignal n;

гукавы́ сігна́л akústisches Signál; аўта Húpen n -s;

сігна́л сцяжка́мі марск Flággensignal n;

дымавы́ сігна́л Ráuchzeichen n

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

zadać

зак.

1. задаць, даць;

zadać lekcję — задаць урок;

zadać pytanie — задаць пытанне;

zadać koniom owsa — даць коням аўса;

2. разм. паддаць; падняць;

zadać worek na plecy — дапамагчы (пасобіць) узваліць мяшок на спіну;

3. нанесці; прычыніць;

zadać cios — нанесці ўдар;

zadać bobu разм. задаць перцу;

zadać szyku разм. задаць шыку; шыкануць;

zadać szyku w nowym garniturze — шыкануць (задаць шыку) у новым касцюме;

zadać sobie gwałt (przymus) — прымусіць (змусіць) сябе;

zadać sobie fatygę (trud) — задаць сабе працы

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

мать ма́ці, род. ма́ці и ма́церы ж., ма́тка, -кі ж.; мн. ма́ці нескл., ма́ткі, -так, разг. мацяркі́, -ро́к;

крёстная мать хрышчо́ная (хро́сная) ма́ці;

посажённая посажёная мать пасаджо́ная ма́ці;

◊

показа́ть ку́зькину мать даць ды́хту;

в чём мать родила́ у чым ма́ці нарадзі́ла;

всоса́ть с молоко́м ма́тери усмакта́ць з малако́м ма́ці;

мать честна́я! ма́тухны мае́!;

ро́дина-мать радзі́ма-ма́ці.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)