Verbum

патрэ́бны, ‑ая, ‑ае; патрэбен, ‑бна.

Неабходны; такі, што патрабуецца. Забрала Аленка свае пакуначкі, кніжкі і ўсе патрэбныя рэчы. Колас. [Бумажкоў] быў гаспадарнік усяго раёна: ён ведаў мясцовасць, дзе сам працуе, і яго слова было патрэбным тут. Чорны. Ноччу амаль без перашкод наблізіліся [хлопцы] да патрэбнага раёна. Кулакоўскі.

перадрама́ць, ‑драмлю, ‑драмлеш, ‑дрэмле; зак., што і без дап.

Разм. Прабыць нейкі час у стане дрымоты. Перадрамаць гадзіну. □ Максімка паставіў Буланчыка ў хлеў і, ідучы ў дом, рашыў.. нікому не пападацца на вочы, як-небудзь ціх[е]нька перадрамаць ноч і назаўтра скарэй ехаць дадому. Чорны.

перакле́іць, ‑клею, ‑клеіш, ‑клеіць; зак., што.

1. Склеіць, паклеіць што‑н. нанава, яшчэ раз. [Валя] наняла майстроў, за адзін дзень пераклеіла сцены, сама вымыла падлогу і вокны. Чорны.

2. Наклеіць што‑н. іначай, у другім месцы. Пераклеіць марку на канверце.

3. Склеіць, паклеіць, наклеіць усё, многае.

пладзі́цца, плодзіцца; незак.

1. Размнажацца, разводзіцца. У паўночнай частцы Ладажскага возера плодзіцца чорны сіг. «Маладосць». // Разм. Нараджаць вялікае патомства. — Жаніся, брат, пладзіся, напаўняй пінскія балоты, валодай імі, — гаварыў Лабановіч. Колас.

2. перан. З’яўляцца ў вялікай колькасці. Вокам кіну, вокам гляну, — Думкі роем плодзяцца. А. Александровіч.

про́шва, ‑ы, ж.

Карункавая або вышываная палоска, якую ўшываюць у настольнік, ручнік і пад. [Дзяўчына] пачала расціраць ружаватую пляму, якую пакінула прошва на яе шчацэ. Стаховіч. [Волька] стаяла ля свайго дома ў сіняй спадніцы і белай вышыванай кофтачцы і або вышывала, або пляла з нітак прошвы. Чорны.

прыглушы́цца, ‑глушыцца; зак.

1. Стаць менш чутным, гучным. Каля залітага вадой мастка пачалі нечым драўляным стукаць, і раптам вадзяны шум прыглушыўся і ўпаў на ніжэйшыя тоны. Чорны.

2. перан. Аслабець, зменшыцца (пра адчуванне, пачуццё). Недзе прыглушыўся боль, калі яго вочы глянулі на зоры. Пестрак.

прыджга́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.

Разм. Хутка прыйсці або прыбегчы, прыбыць куды‑н. Вясёлы гімназіст пешкі прыджгаў дадому і, як быццам бы нічога не здарылася, адразу палез на вышкі. Чорны. Сапраўды, не паспела назаўтра зайсці сонца, [сакольнік] прыджгаў.. «Я, кажа, напрасцякі, дзе лугам, дзе разоркаю». Лужанін.

прымо́чка, ‑і, ДМ ‑чцы; Р мн. ‑чак; ж.

1. Дзеянне паводле дзеясл. прымачыць (у 2 знач.).

2. Лекавая вадкасць, якой замочваюць вату, марлю і пад. для прыкладвання да хворага месца. Свінцовая прымочка. □ Чорны валасаты дзед .. клаў ..[Юрыю] на галаву прымочкі, штогадзіны прыносіў піць. Навуменка.

прысягну́ць, ‑ну, ‑неш, ‑не; ‑нём, ‑няце; зак.

Даць прысягу; паклясціся. Мы прысягнулі адпомсціць за пакуты нашага салдата. Чорны. // Пакляўшыся, запэўніць каго‑н. у чым‑н. [Аўгіня:] — Не бойцеся, бабка, мяне, дзецьмі прысягну, што нікому не скажу. Колас. — Прысягнуць магу, што ані нічога не чула. Ермаловіч.

разлама́цца, ‑ломіцца; зак.

1. Пры ломцы, удары распасціся на кавалкі, пераламацца. Акраец разламаўся на роўныя дзве часткі там, дзе быў раней нарэзаны. Чорны.

2. Разм. Разбурыцца, разваліцца, зламацца. Паркан разламаўся. □ Складваў, стараўся, а будыніна крывілася, хілілася, гатова была ў любы момант разлезціся, разламацца. Мележ.