gem

[dʒem]

1.

n.

1) кашто́ўны ка́мень (асаблі́ва рэ́заны, шліфава́ны); кашто́ўнасьць, пэ́рла f.

2) лі́сьцевая пупы́шка f.

2.

v.t.

1) упрыго́жваць, прыбіра́ць кашто́ўнымі камяня́мі

2) распуска́цца (пра дрэ́ва)

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

Ваніль ’плады трапічнай расліны’ (КТС). З рус. ваниль < франц. vanille ’струк дрэва, з якога атрымліваюць араматычнае рэчыва’, якое да лац. vagina, vaginella ’струк’ (Фасмер, 1, 272; Шанскі, 1, В, 18; Рудніцкі, 1, 308).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Рубі́ць ’падшываць край чаго-небудзь; рабіць рубец’, ’будаваць што-небудзь з дрэва, бярвення’, ’здабываць (руду, вугаль)’ (ТСБМ), у выразе рубіць хату/хлеў ’часова без моху складаць сцены будынка з новых бярвенняў’ (капыл., саліг., клец., слуц., З нар. сл.); сюды ж рубну́ць ’секануць’ (ТС). Укр. руби́ти ’падрубаць, падшываць’, рус. руби́ть ’сячы’, н.-луж. rubnuś ’секануць’, в.-луж. rubnuć ’секануць’, чэш. roubiti ’будаваць; рабіць прышчэпку’, славен. róbiti ’падрубаць, падшываць’, серб.-харв. ру̀бити ’тс’, балг. ръ́бя ’абрубаць; рабіць зазубрылі; падрубаць’. Ст.-слав. рѫбити, стараж.-рус. рꙋбити ’будаваць з дрэва; рыхтаваць (ваяра)’ (Сразн., 3, 181–182). Прасл. *rǫbiti, *rǫbati на базе і.-е. *remb‑/*romb‑/*romb‑ ’сячы, рабіць насечку, рубец, шрам’, параўн. літ. rémbėti ’пакрывацца рубцамі; рубцавацца’. Старэйшае значэнне — ’рабіць засечку; рубцаваць’ < ’будаваць’ < ’сячы’ (Чарных, 2, 125). Паводле Трубачова (Ремесл. терм., 149), значэнне ’будаваць з дрэва’ другаснае на базе прасл. *rǫbъ ’край, абрэзаны кавалак’. Гл. руб.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

бергамо́т

(іт. bergamotta)

1) вечназялёнае пладовае дрэва сям. рутавых, пашыранае ў Міжземнамор’і, Грузіі, з пладоў якога здабываюць эфірны алей;

2) сорт груш з яблыкападобнымі сакавітымі пладамі.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

габо́й

(ням. Hoboe, ад фр. hautbois = высокае дрэва)

1) духавы язычковы музычны інструмент, па вышыні гуку сярэдні паміж кларнетам і флейтай;

2) арганны рэгістр язычковай групы.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

кака́ва

(ісп. сасао)

1) від тэабромы, з насення якога робяць шакалад; шакаладнае дрэва;

2) парашок з насення гэтай расліны, а таксама прыгатаваны з яго пажыўны напітак.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

кладра́сціс

(н.-лац. cladrastis)

дрэва сям. бабовых з буйным лісцем і белымі духмянымі кветкамі ў доўгіх суквеццях, пашыранае ў Паўн. Амерыцы; на Беларусі вырошчваецца як дэкаратыўнае.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

кра́нец

(гал. krans)

прыстасаванне з дрэва, гумы, парусіны, якое замацоўваецца на борце судна для засцярогі яго ад удараў пры падыходзе да прыстані або да другога судна.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

крыптаме́рыя

(ад крыпта- + -мерыя)

паўднёвае вечназялёнае хваёвае дрэва сям. таксодыевых, якое дасягае вельмі вялікіх памераў; пашырана ў Японіі і Кітаі, у іншых краінах вырошчваецца як дэкаратыўнае.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

пі́нія

(польск. pinia, ад іт. pigna)

хвойнае дрэва сям. сасновых з парасонападобнай кронай і чырвона-бурай карой, пашыранае ў Міжземнамор'і; у іншых мясцовасцях вырошчваецца як дэкаратыўнае.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)