та́лія 1, ‑і, ж.
Найбольш вузкая частка тулава паміж грудзьмі і клубамі. Абняць за талію. □ [Зіна] прыжмурыла шэра-блакітныя вочы, расчасала кольцы спадаючых на плечы светлых валасоў, зацягнула тужэй паясок на тонкай таліі. Федасеенка. // Частка адзення, якая аблягае гэтае месца. Пінжак быў звужаны ў таліі і нечым нагадваў жаночы жакет. Асіпенка.
[Ад фр. taille.]
та́лія 2, ‑і, ж.
1. Камплект ігральных карт з дзвюх калод.
2. Круг картачнай гульні да канца калоды ў банкіра або да зрыву банка.
[Ад фр. tailler — банкаваць.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
утулі́цца, утулюся, утулішся, утуліцца; зак.
1. Уткнуўшыся, прыціснуцца да чаго‑н. Гэля маўчала, утуліўшыся тварам у падушку. Гартны. Кастусь Прыбыткоўскі.. убачыў, што Мішурын шпурнуў гранату пад танк і сам кінуўся на зямлю і ўтуліўся ў яе. Чорны. // Адасобіцца, схавацца куды‑н. Васіль яшчэ глыбей утуліўся ў змрочны куток вагона і думаў, думаў, прыкрыўшы вочы. Пестрак.
2. Захутацца ў што‑н. Мы ўтуліліся ў сваё, даволі лёгкае адзенне, сцішыліся і слухалі гутарку вады з вадою. Сташэўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
хлебану́ць, ‑ну, ‑неш, ‑не; ‑нём, ‑няце; зак.
1. Аднакр. да хлёбаць.
2. перан. Разм. Выпіць. [Тодар:] — Вунь у Малых Прусах шляхціц Купрыян Свінацяробскі гоніць, дык хоць замест газы палі — далібог жа гарыць, а калі трохі хлебанеш, дык аж вочы на лоб лезуць. Чорны. // Паесці (якой‑н. вадкай стравы). [Бабка:] — У мяне, панічок, капуста ад абеду засталася, можа, вы хлебанулі б крыху? Колас.
3. перан. Разм. Зведаць, перанесці. Хлебанулі гора мы нямала — Дзеці на ваенным рубяжы... Зуёнак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
чыстата́, ‑ы, ДМ ‑стаце, ж.
Уласцівасць і стан чыстага (у 1, 4, 5, 6, 7, 8 і 9 знач.). Чыстага мовы. □ Першае, што кінулася Пракопу ў вочы, быў узорны парадак і чыстата на дварэ і каля будынкаў. Колас. Маўчала [асака] над чыстатой вады. Чорны. Цвёрда і настойліва ажыццяўляючы ленінскую знешнюю палітыку, Камуністычная партыя і Савецкі ўрад паслядоўна адстойваюць чыстату яе прынцыпаў. «Звязда». «Пранясі праз годы чыстату юнацтва, запал, нязгасную прагу да ведаў». Мыслівец.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
хвалі́цца sich rühmen (усхваляцца); práhlen vi; gróßtun* аддз vi, dícktun аддз vi (разм); sich brüsten (ганарыцца); renommíeren vi (выхваляцца, пускаць пыл у вочы);
хвалі́цца чым-н mit etw. (D) práhlen;
не хва́лячыся [калі́ не хвалі́цца] óhne Ánmaßung; óhne zu renommíeren [zu práhlen];
гэ́тым ён не ста́не [не бу́дзе] хвалі́цца damit wird er sich nicht brüsten
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
зама́заць, зама́зваць
1. (зафарбаваць) übermálen vt; übertǘnchen vt; überstréichen* vt (сцяну, плот і пад.);
2. (замазкай) verkítten vt; verkléistern vt (дзірку);
3. (запэцкаць) beschmíeren vt, verschmíeren vt;
4. перан vertúschen vt, bemänteln vt;
зама́заць недахо́пы Mängel vertúschen [bemänteln];
◊ зама́заць каму-н во́чы j-m Sand in die Áugen stréuen
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
własny
własn|y
уласны;
do rąk ~ych — ва ўласныя рукі;
na ~e oczy — уласнымі вачыма; на ўласныя вочы;
miłość ~a — самалюбства, самалюбнасць;
robić co na ~ą rękę — дзейнічаць самастойна (на сваю рызыку)
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
Cave amicum credas, nisi quem probaveris
Не лічы кагосьці сябрам, пакуль яго не выпрабаваў.
Не считай кого-либо другом, пока его не испытал.
бел. Хто ў бядзе і ў вялікім няшчасці не быў, той і праўдзівых прыяцеляў не знае. Шукай сабе сябра ў бядзе. Не той друг, што мёдам мажа, а той, які ў вочы праўду скажа.
рус. Человек не орех: сразу не раскусишь. Друг не испытанный, что орех не расколотый. Без беды друга не узнаешь. Чтобы узнать человека, надо с ним пуд соли съесть. Не изведан ‒ друг, изведан ‒ два. Не узнавай друга в три дня, узнавай в три года.
фр. C’est dans le besoin qu’on reconnaît ses véritables amis (Истинные друзья узнаются в беде).
англ. A friend in deed is a friend indeed (Друг в беде ‒ истинный друг).
нем. Den Freund erkennt man in der Not (Друга узнают в беде).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
Tam deest avaro, quod habet, quam quod non habet
Скупому ў аднолькавай ступені не хапае і таго, чаго не мае, і таго, што ў яго ёсць.
Скупому в равной мере недостаёт и того, чего не имеет, и того, что у него есть.
бел. Вочы страхачэ, а рукі грабачэ. Прагнаму заўсёды мала. 3 горла валіцца, а ён ніяк не здаволіцца ‒ усё пхае і пхае.
рус. Убогий во многом нуждается, а скупой во всём. Убого го одна нужда гнетёт, скупого две (убожество и скупость).
фр. Les avares font nécessité de tout (Скупые во всём нуждаются).
англ. He is not poor that has little, but he who desires much (Беден не тот, кто имеет мало, а кто желает много).
нем. Der Geizhals hat den Knopf auf dem Beutel (Жадный имеет на кошельке кнопку). Der Geizige ist allwegarm (Жадный ‒ самый бедный).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
gehörig
1.
a
1) які́ нале́жыць (каму-н.); які́ адно́сіцца (да чаго-н.)
2) нале́жны; даво́лі вялі́кі
2.
adv нале́жным чы́нам, як нале́жыць, мо́цна
j-m ~ die Wáhrheit ságen — сказа́ць каму́-н. усю́ пра́ўду ў во́чы
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)