АРЫСТАКРА́ТЫЯ

(грэчаскае aristokratia літаральна ўлада найлепшых),

1) форма дзяржаўнага кіравання, пры якой вярхоўная ўлада належыць вышэйшым прывілеяваным класам; процістаіць манархіі і дэмакратыі. У антычнай палітычнай тэорыі праўленне арыстакратыі лічылася найбольш кампетэнтным і бескарыслівым (у адрозненне ад тымакратыі, праўлення карыслівых людзей), блізкім да ідэальнага. Гэтая канцэпцыя развіта ў працах Піфагора і прадстаўнікоў яго школы, Платона, Арыстоцеля і іншых. У старажытнасці арыстакратычнымі рэспублікамі былі Спарта, Рым (6—1 стагоддзі данашай эры), Карфаген; у сярэдневяковай Еўропе — Венецыя, Пскоўская і Наўгародская феадальныя рэспублікі і іншыя.

2) Замкнутая грамадская група, якая займае вышэйшае становішча ў грамадстве; прыналежнасць да яе вызначаецца паходжаннем і спадчыннасцю (радавая арыстакратыя). Існуе таксама паняцце пра арыстакратыю духоўную або інтэлектуальную.

А.А.Шымбалёў.

т. 2, с. 7

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

ільго́та і льго́та, ‑ы, ДМ ‑гоце, ж.

Палёгка ў выкананні якіх‑н. абавязкаў. Мець ільготы. Ільготы па інваліднасці. □ — Савецкая ўлада лесу дала, насення дала, каб палі нашы не пуставалі, розныя льготы дае на падатак і іншае. Чарнышэвіч. — Ты ўжо сёння не працуй, Максім. Табе, як чырвонаармейцу, даецца льгота, — сказаў Сцёпка, — а ўвечары зробім урачысты камсамольскі сход. Каваль.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

egzekucyjny

egzekucyjn|y

юр. выканаўчы;

władza ~a — выканаўчая ўлада;

tytuł ~y — выканаўчы ліст;

pluton ~y — карны атрад

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

мана́рхія

(гр. monarchia, ад monos = адзін + arche = улада)

форма кіравання, пры якой вярхоўная ўлада належыць адной асобе (манарху), а таксама дзяржава з такой формай кіравання.

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

тэакра́тыя

(гр. theokratia, ад theos = бог + kratos = улада)

форма дзяржаўнага кіравання, калі палітычныя ўлада ў краіне належыць духавенству, а таксама дзяржава з такой формай кіравання.

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

royalty

[ˈrɔɪəlti]

n., pl. -ties

1) асо́ба карале́ўскага ро́ду

2) карале́ўская ўла́да, карале́ўскае пра́ва

3) карале́ўскасьць, шляхо́тнасьць, высакаро́днасьць f.

4) карале́ўства n.

5) ганара́р -у m.

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

дыктату́ра

(лац. dictatura)

I) паўнамоцтвы, улада дыктатара ў Стараж. Рыме;

2) нічым не абмежаваная ўлада, якая абапіраецца на сілу пануючага класа;

3) спосаб ажыццяўлення дзяржаўнай улады, палітычны рэжым (напр. ваенная д).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

дэспаты́я

(с.-лац. despotia, ад гр. despoteia)

1) форма самадзяржаўнай улады, неабмежаваная манархія на чале з дэспатам 1;

2) дзяржава, у якой устаноўлена такая ўлада;

3) тое, што і дэспатызм 2.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

supreme

[suˈpri:m]

adj.

1) найвышэ́йшы

a supreme ruler — найвышэ́йшы валада́р

supreme power — найвышэ́йшая ўла́да

2) найбо́льшы, скра́йні

supreme courage — надзвыча́йная адва́га

3) крыты́чны, экстрэма́льны (мо́мант)

•

- the supreme sacrifice

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

рэспу́бліка

(лац. respublica, ад res = справа + publicus = агульны, усенародны)

форма дзяржаўнага кіравання, пры якой вярхоўная ўлада належыць выбраным на пэўны тэрмін органам, а таксама краіна з такім дзяржаўным ладам.

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)