чый¹, чыя́, чыё, займ. пыт. і адносны.
1. пыт. Указвае на прыналежнасць каго-, чаго-н. каму-н.
Чыя гэта хата? Чый гэта нож?
2. пыт. і адносны. 3 якой сям’і, з якога роду.
Чый ты будзеш?
3. Тое, што і чый-небудзь (разм.).
Не хадзі босы, абуй чые чаравікі.
4. адносны. Падпарадкоўвае даданыя азначальныя сказы.
Гэта быў чалавек, чыя хата стаяла на ўзлеску.
5. адносны. Падпарадкоўвае даданыя дапаўняльныя сказы.
Настаўніца паведаміла вучням, чыё сачыненне лепшае.
6. адносны. Падпарадкоўвае даданыя дзейнікавыя сказы.
Няхай той, чыя гэта шапка, і забярэ яе.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
се́нцы, сянец; адз.
Разм. Невялікія сені. Свякруха, крэкчучы і вохкаючы, марудна злазіць з печы, доўга ў прыцемках каля ложка шукае чаравікі, запальвае лямпу і, нарэшце, тупае ў сенцы. Мележ. [Пятро:] — Хата тады ў мяне была ўжо гатовая, а сенцы не скончаны — так і засталіся на зіму без дзвярэй. Ракітны. Неяк пад вечар на парозе сянец з’явілася шыракаплечая постаць Івана Іванавіча. Даніленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
break in
а) аб’яжджа́ць (маладо́га каня́), навуча́ць
to break in an office boy — навучы́ць пра́цы пасыльно́га
б) разно́шваць (чараві́кі)
в) перапыня́ць; уме́швацца (у гу́тарку)
г) урыва́цца (сі́лаю)
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
drewniak
м.
1. разм. драўляная хата;
2. звычайна мн.~i — чаравікі на драўлянай падэшве; абіякі, дзеравяшкі, клумбы, клюмпы
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
filcowy
filcow|y
1. лямцавы;
гл. wojłokowy;
2. фетравы;
kapelusz ~y — фетравы капялюш;
buty ~e — фетравыя чаравікі (боцікі)
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
wydeptać
зак.
1. вытаптаць; стаптаць;
wydeptać trawę — вытаптаць траву;
wydeptać buty — стаптаць чаравікі;
2. пратаптаць;
wydeptać ścieżkę — пратаптаць сцежку
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
зака́з 1, ‑у, м.
1. Даручэнне або просьба зрабіць, выканаць што‑н. Браць заказ. □ Прыносіць бабуля Івану заказ на чаравікі і задатак. Якімовіч. [Змітрака] здзівіла, што афіцыянтка, не атрымаўшы заказу, прынесла ўсё сама. Ваданосаў.
2. Заказаная рэч. Разнесці гатовыя заказы.
•••
Як на заказ; як па заказу — пра тое, што адпавядае якому‑н. патрабаванню, з’яўляецца ўзорным, выдатным. Дні пагодныя, як на заказ. Мележ. — Надвор’е, як па заказу, — сустрэў Мальвіну Леванок. Стаховіч.
зака́з 2, ‑у, м.
Уст. Забарона.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
адлупі́ць, ‑луплю, ‑лупіш, ‑лупіць; зак.
1. што. Аддзяляючы, зняць з чаго‑н. (кару, лупіны і пад.). Адлупіць наклейку з бутэлькі. □ Косцік выцягнуў з-пад ложка свае старыя чаравікі, адлупіў у адным з іх [сцілку] і схаваў за яе сакрэтную пісульку. Паслядовіч. // Разм. Адарваць. Адлупіць рукаў.
2. каго. Разм. Моцна набіць, адлупцаваць. Здаецца, калі Іван счапіўся з Вавілам, на вуліцы нікога не было, але ў клубе ўжо гаварылі, што Іван з Алёшам адлупілі Пухціка. Кудравец.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
данасі́ць, ‑нашу, ‑носіш, ‑носіць; заг. данасі; зак., каго-што.
1. Скончыць насіць што‑н., перанесці поўнасцю з аднаго месца ў другое. Данасіць дровы ў хлеў.
2. Знасіць зусім, поўнасцю (адзенне, абутак і пад.). Данасіць чаравікі. // Скончыць насіць што‑н. паношанае. Данасіць братаў касцюм.
3. Нарадзіць не раней, як закончыцца нармальны тэрмін цяжарнасці. — Гэта цяжка раджаць?.. — Большай пакуты мусіць на свеце няма. Але ў мяне гэта было таму, што я крыху не данасіла. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пафарсі́ць, ‑ршу, ‑рсіш, ‑рсіць; зак.
Фарсіць некаторы час. [Тамаш:] — Чаму яна босая ходзіць?.. Каб чаравік[аў] у гразь не запэцкаць. А падыдзе пад мястэчка.., абуе чаравікі і пафарсіць па мястэчку. Чорны. // Пахваліцца, выстаўляючы што‑н. напаказ. Пан Вашамірскі захацеў пафарсіць перад госцем, ляснуў па баках жарабца канчуком і панёсся, як вецер. Бядуля. Учора было позна, і Кастусь не паспеў нагуляцца з ёю і пафарсіць, і маці адабрала планшэтку і схавала ў куфар, а яго пратурыла спаць. Кудравец.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)