Напатка́ць ’сустрэць’, ’натрапіць’ (Яруш., ТСБМ, Сл. ПЗБ), напаткацца ’сустрэцца твар у твар’ (Сцяшк.). Прыставачнае ўтварэнне ад *tykati ’тыкаць, кранаць, сутыкаць’, вядомага большасці славянскіх моў, параўн. яшчэ ў Насовіча патка́ць ’сустрэць выпадкова’, паткну́ць ’раптам наткнуцца на каго-небудзь’, паткну́цца ’выпадкова сутыкнуцца’ і інш., цяпер звычайна малаўжывальныя без дадатковага прэфікса (с‑, на-, гл. спаткаць).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
БРО́ЖСКІ ЛЕСАПІ́ЛЬНЫ ЗАВО́Д.
Дзейнічаў у 1916—20 на чыг. станцыі Брожа Лібава-Роменскай чыгункі (цяпер у Бабруйскім р-не Магілёўскай вобл.). Працавалі 75 рабочых (1918).
т. 3, с. 258
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
◎ Ла́мтух ’абжора’ (баранав., Сл. паўн.-зах.). Да ламаць (Мартынаў, Слав. акком., 131). Утворана пры дапамозе суф.‑ух ад ламота (параўн. гродз. есці ламоту ’есці усё, што папала’), які цяпер успрымаецца як ‑тух (аб ім гл. Сцяцко, Афікс. наз., 65). Аўтары Сл. паўн.-зах. (616) мяркуюць, што гэта — фанетычны варыянт лексемы лантух ’гультай’, ’тоўсты і непаваротлівы’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
прастава́тасць, ‑і, ж.
Уласцівасць праставатага. Але ні флегматычнасці, ні сялянскай праставатасці .. [Шутава] ніхто цяпер не заўважыў. Мележ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сарамя́жнасць, ‑і, ж.
Разм. Уласцівасць сарамяжнага. Цяпер.. [Вера] пачырванела ўжо не ад сарамяжнасці, а ад гонару. Якімовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
АЗЁРСКАЯ СУКО́ННАЯ МАНУФАКТУ́РА.
Дзейнічала ў 1808—70 у мяст. Азёры Гродзенскага пав. (цяпер вёска ў Гродзенскім р-не). У 1858 працавалі 55, у 1864 — 124 рабочыя.
т. 1, с. 163
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
Макатра́ ’макацёр’ (слуц. Шн. 2; гом., Мат. Гом.), укр. макіт́ра, польск. makotra, makutra, рус. макитра, кур. макотра, макотря. Як і макацёр (гл.), цяпер гэта характэрныя бел.-укр. словаскладанні (да іх арэалу прымыкаюць пагранічныя рус. і польск. лексемы), аднак яны маюць прыкметы старажытных (яшчэ праславянскіх) утварэнняў: makotьra, makotьrtь, makoterъ (Трубачоў, Ремесл. терм., 259–260). Да мак і церці (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Сне́жань ‘дванаццаты месяц каляндарнага года’ (ТСБМ, Гарэц., Ласт., Байк. і Некр.). Толькі беларускае; часткова (у каранёвай частцы) яму адпавядае рус. дыял. сне́жа ‘люты’. Утворана па традыцыйнай народнай мадэлі назваў месяцаў замест студзень раней ‘дванаццаты месяц’, цяпер ‘першы’. Магчыма, ад снежны ‘багаты снегам’ ці снежыць ‘ісці (пра снег)’ з суф. ‑ань, гл. снег. Спецыяльна гл. Шаўр, Этимология–1971, 98, 100.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
дэфензі́ўшчык, ‑а, м.
Разм. Супрацоўнік дэфензівы. — Я цяпер усё разумею, — сказала Клава. — Гэты чалавек — дэфензіўшчык, шпік. Баранавых.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пад’е́хаць, -е́ду, -е́дзеш, -е́дзе; -е́дзем, -е́дзеце, -е́дуць; пад’е́дзь; зак.
1. да каго-чаго. Едучы, наблізіцца да каго-, чаго-н.
П. да гаража.
2. пад што. Едучы на чым-н., трапіць куды-н., пад што-н.
П. пад мост.
3. Прыехаць (звычайна па справе, ненадоўга; разм.).
Вы едзьце цяпер, а я пад’еду пазней.
4. перан., да каго. Падлізацца, дабіцца чаго-н. хітрасцю, ліслівасцю (разм.).
П. да начальства.
|| незак. пад’язджа́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз. пад’е́зд, -у, М -дзе, м. (да 1 і 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)