Ста́чыць ‘задавальняць’ (Ласт.), ‘быць дастатковым’ (ТС), ста́ча ‘дастатак’ (Сл. рэг. лекс.). Рус. зах., паўд. ста́чить ‘хапаць, быць дастатковым’, польск. starczyć (з XV ст.), ст.-польск. staczyć, чэш. stačit, славац. stačiť ‘тс’. Паўн.-прасл. *statъčiti ‘быць дастатковым’ утворана ад прасл. *statъkъ ‘статак’ (Брукнер, 514; Фасмер, 3, 749; Голуб-Копечны, 348; Борысь, 575).
Стачы́ць ‘сцэджваць, зліваць рэшткі’, сто́чваць ‘тс’ (Нас.). Гл. тачыць 3 ‘ліць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
clutch
I [klʌtʃ]
1.
v.t.
1) хапа́ць
A drowning man will clutch a straw — Калі́ то́пісься, і за сало́міну схо́пісься
2) сьціска́ць, прыціска́ць да сябе́; хапа́ць
He clutched the ball and ran — Ён ухапі́ў мя́чык і пабе́г
2.
v.i.
хапа́цца, чапля́цца
3.
n.
1) хва́тка f., мо́цны сьці́ск; хапа́ньне n.
2) му́фта, счапле́ньне n.
•
- clutches
- in the clutch
II [klʌtʃ]
n.
1) я́йкі для вы́ваду
2) вы́вад -у m. (кураня́таў, гусяня́таў)
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Тру́ша ‘няўдалы чалавек’ (воран., Сл. рэг. лекс.). Няясна. Магчыма, утворана пры дапамозе суф. ‑ша ад дзеяслова, блізкага да літ. trū́kti ‘не хапаць (некаму нечага)’, ‘трэскацца, разрывацца’.
Труша ‘псіна’: сабака трушой смярдзіць (воран., Сл. ПЗБ), ‘гніль, цвіль, падла’ (там жа). Грынавяцкене (там жа, 5, 134) выводзіць з дыял. літ. trušà < trąšà ‘гніль’, ‘гной, угнаенне’, параўн. таксама літ. trũnys ‘гніль’, trèšti ‘гнісці’. Паводле Лаўчутэ (Балтизмы, 149), сумніўны балтызм.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
erfássen
I
vt
1) хапа́ць, лаві́ць
2) разуме́ць, ске́міць
3) ахапля́ць, уключа́ць
4) зачапі́ць, нае́хаць, збіць
II
vt с.-г. нарыхто́ўваць
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
áuslangen
vi
1) хапа́ць, быць дастатко́вым
das Geld langt nicht aus — гро́шай не хапа́е
2) (nach D) замахну́цца (на каго-н.)
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
háschen
1.
vt лаві́ць
2.
vi (nach D) хапа́ць, гна́цца (за кім-н., за чым-н.)
3.
~,sich гуля́ць у квача́
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
suffice
[səˈfaɪs]
v.i.
1) става́ць, быць дастатко́вым; хапа́ць
The money will suffice for one year — Гро́шай хо́піць на адзі́н год
2) задаво́льваць
A small amount sufficed him — Мало́й ко́лькасьці яму́ хапі́ла
•
- suffice to say
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
ла́паць 1, ‑пця; Р мн. ‑пцей; м.
1. Сялянскі абутак, плецены з лыка, бяросты ці вяровак. Лазовыя лапці. Вяровачныя лапці. □ Сівабароды стары ў сівым армяку, у лапцях, з торбай, стаяў ля пераезду, паклаўшы рукі на кій. Хадкевіч.
2. перан. Разм. пагард. Пра адсталага, некультурнага чалавека.
•••
Абуць у лапці гл. абуць.
На лапці не аб’ехаць гл. аб’ехаць.
Плесці кашалі з лапцямі гл. плесці.
ла́паць 2, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак., каго-што і без дап.
Разм. Хапаць, мацаць рукамі. [Груня:] Адыдзі! Раней вытры нос, а потым лапай... Гурскі. Маці цяжка ўздыхала, ўпоцемку лапала па чарэні — намацвала лучыну. Капыловіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
по́рах, ‑у, м.
1. Выбуховае рэчыва, якое ўжываецца для вырабу зарадаў агнястрэльнай зброі. Ёсць што бараніць нам і чым бараніцца, Скала непрыступная наша граніца, І пораху хопіць у нас, і свінц[у]. Крапіва.
2. Разм. Пра вельмі жвавага, рухавага чалавека; пра вельмі запальчывага чалавека. Сярод .. [незадаволеных] быў Апанас Хмель, чалавек нецярплівы, словам — іскра, порах. Пестрак.
•••
Бяздымны порах — порах, які гарыць без дыму.
Дымны порах — выбуховая сумесь з салетры, серы і драўніннага вугалю.
Бочка з порахам гл. бочка.
Не нюхаць пораху гл. нюхаць.
Не хапае пораху гл. хапаць.
Пахне порахам гл. пахнуць.
Трымаць порах сухім гл. трымаць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
zúpacken
vi
1) хапа́ць, схапі́ць, ухапі́цца
2) актыўна ўме́швацца, уступа́ць у бо́йку
frisch [scharf] ~ — энергі́чна ўзя́цца (за што-н.); рашу́ча ўступі́ць у бой
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)