Разм. Зайсці, заехаць, пранікнуць у глыб чаго‑н. Заглыбіцца ў лес. □ [Бацька з Алесем] спусціліся з тэрасы на круг гонару і заглыбіліся ў адну з радыяльных алей.Караткевіч.//перан. Цалкам аддацца якому‑н. занятку, унікнуць у сутнасць якой‑н. справы. Малашкін заглыбіўся ў працу над дакладам.Пестрак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
змест, ‑у, М ‑сце, м.
1. Тое, пра што расказваецца, што выкладаецца, адлюстроўваецца дзе‑н.; тэма (кнігі, артыкула, карціны і пад.). Змест кнігі. Змест оперы. Змест размовы. □ Часамі Данута перакладала змест якога-небудзь англійскага або французскага артыкула, і мы разам захапляліся рознымі дробязямі.Карпюк.// Пералік раздзелаў, састаўных частак кнігі з указаннем старонак, змешчаны ў канцы ці пачатку.
2. Сэнс, сутнасць чаго‑н. Яўхім маўчаў. Але і ў маўчанцы аднаго і ў лёгкіх жартах другіх быў адзін змест і адзін сэнс.Мурашка.[Нават] хаты, поле і лес у сваім старым выглядзе набылі новы змест, тварылі новыя настроі.Бядуля.// Аснова з’явы ці працэсу, якая вызначае іх сутнасць. Форма і змест. Культура нацыянальная па форме і сацыялістычная па зместу.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ínbegriff
m -(e)s, -e су́тнасць, суку́пнасць
mit ~ von… — уключа́ючы; уклю́чна
mit ~ áller Éinzelheiten — з усі́мі падрабя́знасцямі
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
расцані́ць, ‑цаню, ‑цэніш, ‑цаніць; зак., што.
1. Вызначыць цану чаго‑н.; ацаніць. Расцаніць тавар.
2.перан. Устанавіўшы сутнасць, характар чаго‑н., вызначыць свае адносіны, ацаніць. Паводзіны [Дубовіка] на бюро можна расцаніць, як паводзіны малавопытнага старшыні калгаса на пасяджэнні сельвыканкома...Сіўцоў.Надзя дапусціла памылку — толькі так, а не горш, расцаніў я тады яе ўчынак.Кірэенка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
апафаты́чны
(гр. apophatikos = адмоўны);
а-ая тэалогія — тэалогія, якая імкнецца выразіць незямную сутнасць бога шляхам адмаўлення ўсякіх уяўленняў аб ім як несумяшчальных з яго прыродай (у адрозненне ад катафатычнай тэалогіі).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
Змест ’тэма, сутнасць’. Укр.зміст. Бязафіксны назоўнік ад дзеяслова змѣщати (Сіноніма) ’умяшчаць’ ад кораня měst‑ (гл. места) з суфіксам ‑ja‑ і прэфіксам з‑ < *sъ‑. Тэрмін замацаваўся ў пачатку XX ст., у прыватнасці ў творах М. Багдановіча (1911 г.). Жаўтобрух (Мова укр. періодичної преси, 1970, 160) фіксуе ўкр.зміст у 1909 г. Не выключаны ўкр. уплыў на замацаванне ці ўтварэнне тэрміна ў бел., паколькі цяжка ўявіць незалежнасць гэтых слоў. Першаснае (магчыма, не актуалізаванае) значэнне ’тое, што змяшчаецца ў нейкай з’яве’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Паста́ць ’узнікнуць, утварыцца’, ’стаць у нейкім парадку’ (ТСБМ), поста́ць ’размясціцца’, ’зрабіцца’ (ТС). Укр.поста́ти, постава́ти ’узнікаць, з’яўляцца’. Серб.-харв.по̀стајати ’станавіцца’, ’узнікаць, стварацца’. Да стаць (гл.). Прэфікс па‑ азначае паніжальную (інхаатыўную) дзею (як і літ.pa‑, параўн. pakvìpti ’запахнуць’, pamìlti ’палюбіць’).
Паста́ць2 ’лік, твар на іканастасе’ (Нас.). Праз ц.-слав.ѷпостась ’твар, сутнасць’ (XI ст.) са ст.-грэч.ὑπόστασις ’стойкасць, мужнасць, непахіснасць’ (Фасмер, Этюды, 69; Фасмер, 3, 137) — уласна такімі выглядалі твары святых на іконах.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
backbone[ˈbækbəʊn]n.
1.anat. пазвано́чнік, хрыбе́т
2. асно́ва, су́тнасць;
the backbone of economy асно́ва экано́мікі
3. сі́ла во́лі; цвёрдасць хара́ктару;
You’ve got to have the backbone to do it. Табе трэба мець мужнасць зрабіць гэта.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
the staple of the diet гало́ўны праду́кт для дые́ты;
the staple of the language асно́ва мо́вы
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
цы́мус, ‑у, м.
1.Разм. Самае цікавае, істотнае; сутнасць каго‑, чаго‑н. [Сёмка:] — Важна тут сама карціна, у ёй увесь цымус.Каваль.[Барановічаў кум:] — Іншы кажа, што ён, — тое ды гэтае. А тут выходзіць, што толькі і цымусу ў яго, што ён .. пагаварыць умее.Чорны.
2. Салодкая страва толькі з морквы. Прыгатаваць цымус.// Пра што‑н. вельмі смачнае.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)