су́тнасць, -і, ж.
Унутраны змест прадмета, аснова, самае галоўнае, істотнае ў чым-н.
С. справы.
Дакапацца да сутнасці.
Па сутнасці (пабочн.: на самай справе, у сапраўднасці).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
су́тнасць ж. су́щность; существо́ ср.; суть;
па ~ці — вводн. сл. в су́щности, по существу́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
су́тнасць, ‑і, ж.
1. Самае істотнае, галоўнае ў чым‑н., унутраны змест чаго‑н. Сутнасць жыцця. Гаварыць па сутнасці справы. □ [Паходня:] — Жыццё складаней, чым вы [Заранік] паказваеце, і трэба акунуцца ў яго з галавой, каб разабрацца ў сутнасці таго, што адбываецца. Хадкевіч. Тут цяжка было дайсці да сутнасці і зразумець, хто з .. [моладзі] казаў праўду, а хто не. Машара.
2. У філасофіі — унутраная аснова прадметаў і з’яў, якая вызначае іх глыбінныя сувязі і адносіны, што выяўляюцца і пазнаюцца праз з’явы.
•••
Па сутнасці (у знач. пабочн.) — калі разглядаць аснову справы; на самой справе, у сапраўднасці. [Начальнік участка:] — На нас, па сутнасці, увесь завод працаваў. Карпаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
су́тнасць ж Wésen n -s; Charákter [kɑ-] m -s; das Wésentliche (sub);
су́тнасць спра́вы Háuptsache [das Wésen, der Kern] der Sáche;
спасці́гнуць су́тнасць спра́вы der Sáche auf den Grund géhen*, in das Wésen der Sáche éindringen*
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
Су́тнасць ’самае істотнае, галоўнае, унутраны змест чаго-небудзь’ (ТСБМ, Некр. і Байк., Бяльк.), су́тностʼ (сутʼ) ’існасць’ (Вруб.). Укр. су́тність ’тс’, параўн. стараж.-рус. сутьство, ст.-слав. сѫтьство ’тс’, якія выводзяцца са стараж.-рус. суть, ст.-слав. сѫть, формы 3 ас. мн. л. цяп. ч. дзеяслова быць ’яны ёсць’ (Фасмер, 3, 812; ЕСУМ, 5, 485), гл. суць. Украінскае (і, відаць, беларускае) слова ўтворана па тыпу рус. су́щность ’тс’ у пачатку XX ст. на базе прыметніка су́тній ’існы, істотны’ (Німчук, Давньорус., 15), што на фоне старога і́снасць ’самае істотнае’ (ТСБМ) дае падставы трактаваць слова як “сапсаванае расейскае”, гл. Пацюпа ў Станкевіч, Язык, 1194.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
сутнасць, існасць, справа, змест, сэнс, прырода, квінтэсенцыя; соль, цымус (разм.); дух, душа, корань, гвозд, загваздка, сярэдзіна (перан.)
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)
духо́ўнасць, -і, ж.
Духоўная, маральная сутнасць чалавека (супрацьлегласць яго фізічнай, цялеснай сутнасці).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
квінтэсе́нцыя, -і, ж. (кніжн.).
Аснова, самая сутнасць чаго-н.
К. апавядання.
К. падзеі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
nub [nʌb] n. су́тнасць;
the nub of the problem су́тнасць прабле́мы
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
істо́тны, -ая, -ае.
Які складае сутнасць чаго-н.; значны, важны.
І. недахоп.
|| наз. істо́тнасць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)