Verbum

◎ Піры́ць ’перыць, біць цэпам’ (Скарбы), ’праць бялізну пранікам’ (шчуч., дзятл., ЛА, 3), гродз. траць (хусця) ’тс’ (тамсама). З іншай ступенню чаргавання галоснага асновы прасл. *perti, гл. перыць, параўн. лат. pireties ’тс’, літ. perti ’біць, сцябаць венікам у лазні’.

Сыраві́зна ’усялякая зелень, прыдатная для ежы’, ’сырасць’, ’недавараная ежа’ (Нас.), ’што можна есці сырым, негатаваным’ (Сцяшк. Сл.), ’нябеленае льняное палатно’ (ашм., Нар. скарбы). Параўн. каш. sërov́izna ’недагатаванасць; свежасць, сырасць’. Да сыравы (гл.) з суф. ‑ізн‑а, параўн. сырызна.

Тры́нчык ‘невялікі рэмень, дзяга’ (Скарбы), ‘маленькая салдацкая торбачка’ (Бяльк.), укр. три́нчик, тре́нчик ‘вузкі мужчынскі раменны пасак, дзяга’. З рус. тре́нчик ‘раменьчык’ < трень ‘тонкая вяроўка, пракладзеная паміж пасмамі ліны’ < нідэрл. trensing ‘тс’ (Фасмер, 4, 98; ЕСУМ, 5, 629–630).

Перадзыга́ць ’пераскокваць’ (Сцяшк. Сл.), перадзы́гнуць ’пераскочыць’ (Скарбы). Да пера- (гл.) і дзыгаць, якое, магчыма, з польск. беласт. dżygać ’скакаць; хутка бегчы’, параўн. джг̆аць (гл.): сувязь з літ. dýgti ’бегчы, калоць; расці’ (Лаўчутэ, Балтизмы, 141) з-за фармальных адрозненняў неабавязковая.

Пры́мавіска, пры́мавіско, пры́мовіско ’прымаўка; прывычка паўтараць пэўныя словы, словазлучэнні і г. д.’ (Сл. ПЗБ, Скарбы), пры́мовыско ’мянушка’ (Клім.). Запазычана з польск. przymowisko ’прымаўка’ з пераносам націску на прэфікс, памянш. ад przymówka, аб чым сведчыць арэал распаўсюджвання лексем. Параўн. пры́маўка.

Прэ́нткі, прэ́ндкі, прэ́нкі ’хуткі, жвавы, рухавы’ (Сл. ПЗБ, Скарбы, ЛА, 3), сюды ж прэ́нтка, прэ́ндка, прэ́нтко, прэ́нка, прэ́нко, прэ́нько ’хутка (ісці, ехаць)’ (Сл. ПЗБ, ЛА, 2), прендко ’тс’ (навагр., Шн. 2). З польск. prędki, prędko ’тс’. Параўн. пру́дкі, пру́ткі.

Стру́мант ‘інструмент, начынне’ (Сл. ПЗБ, Сцяшк.), стру́мянт ‘тс’ (Скарбы), стру́мэнт ‘тс’ (Сл. Брэс.), стру́мент ‘тс’ (Растарг.), струмэ́нт ‘тс’ (Байк. і Некр.), струме́нт ‘тс’ (Нас., Ян.), струме́нціна ‘тс’ (Касп., Нар. Гом.). Сюды ж інстру́мант ‘тс’ (Некр. і Байк.), гл. інструмент.

Тарцыя́рка ’багамольная жанчына, якая дала абяцанне кожны дзень хадзіць у касцёл’ (Скарбы). З польск. tercjarka ’прыналежная да ордэна св. Францыска’, ад tercja ’кананічная гадзіна’ (< лац. tertius ’трэці’, г. зн. ’прыналежны да 3‑й ступені ў ордэне’, гл. Брукнер, 569).

◎ Пуцэ́лцал ’шавецкая прылада для навядзення на рантах і абцасах глянцу’ (Скарбы). З нямецкага (пасрэдніцтва ідыш?) Putzholc, параўн. польск. puculec ’дошка для ачышчэння нажоў’, або з ням. Putzhubel, параўн. польск. puchubel ’гэблік для канчатковага выгладжвання паверхні дрэва да бляску’ (Варш. сл.).

Ро́вар, ро́вэр, ро́выр, ро́вер ’веласіпед’ (ТСБМ, Сцяшк., Сцяшк. Сл., Сцяц.; лун., свісл., Шатал.; Скарбы, Сл. Брэс., Мат. Гом.; карэліц., гродз., З нар. сл.; беласт., Жыв. НС.; зах.-бел., ЛА, 2). Праз польск. rower ’тс’ з англ. rover ’вандроўнік’, ’бадзяга, валацуга’.