osadka

ж.

1. ручка; дзяржанне;

2. бат. кветаложа;

3. бат. завязь

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

pokrętło

н. паваротная ручка; рычаг;

pokrętło siły głosu — рэгулятар сілы голасу

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

celuloidowy

celuloidow|y

цэлулоідавы; цэлулоідны;

~a rączka parasolki — цэлулоідная ручка парасона

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

Мятлі́шча, метлі́шчэ ’ручка мятлы’ (ТС). Да прасл. metъlisko/metъlišče. Гл. мятла́ 1. Аналагічна в.-дзв. мітлавішча ’тс’ з суфіксальным нарашчэннем ‑ov‑.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Hándgriff

m -(e)s, -e

1) прыём, ухва́тка

2) ру́чка, дзяржа́нне, рукая́тка

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

Лычок ’ручка на кассі’ (капыл., Шатал.). Да лучок, лук 1 (гл.). Відавочна, гэта «гіперправільная» форма (адваротная да рэгулярнай з’явы пераходу ы > у).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Рункаві́ско ’ручка ў рыдлёўцы’ (Сл. рэг. лекс.). Мясцовае ўтварэнне на базе польск. ręka ’рука’ і суфікса ‑іск‑о, магчыма, да польск. rękojeść ’рукаятка’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

◎ Пупі́ца ’прывязка, якою прымацоўваецца біч да цапільна’ (ДАБМ, камент., 829). Відаць, ад капіца ’тс’ (гл.) пад уплывам пуп ’пупавіна’ або пупок ’ручка ў касе’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

адкало́цца, -калю́ся, -ко́лешся, -ко́лецца; -калі́ся; зак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Аддзяліцца, адпасці ад таго, што колецца, разбіваецца.

Адкалолася ручка ад збана.

2. перан. Парваць сувязь з кім-, чым-н., выйсці са складу якой-н. арганізацыі, групы і пад.

А. ад калектыву.

3. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Пра што-н. прышпіленае: аддзяліцца, адпасці.

Брошка адкалолася.

|| незак. адко́лвацца, -аюся, -аешся, -аецца.

|| наз. адко́лванне, -я, н. і адко́л, -у, м. (да 2 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Пупо́к 1 ’пупок; страўнік у птушкі’ (ЛА, 1), польск. pępek ’страўнік курыцы або гусі, ці наогул птушыны’. Памянш. ад пуп (*pǫpъkъ), параўн. іншыя назвы птушынага страўніка: пуп, пу́пэ́ц, пупо́віна (гл. Жыв. св., 127).

Пупо́к 2 ’маленькі агурок, ад якога адпала кветка’ (Жд. 2). Гл. пупалка.

Пупо́к 3 ’малако ў рыбы’ (Янк. 3.), рус. пск. пупо́к ’ікра, часам рыбныя малокі’. Да пуп (гл.), параўн. пуп ’мяшочак з ікрой у рыбы’ (полац., Нар. словатв.), ’малако ў самцоў рыбы’ (бяроз., Жыв. НС).

Пупо́к 4 ’ручка ў касе’ (мін., чэрв., в.-дзв., Шатал.; круп., Нар. сл.; дзярж., З нар. сл.; Жд. 3; Шат.; Бяльк.; карм., Мат. Гом.; Варл.), укр. пупе́ць ’тс’, рус. бранск., смал. пупо́к ’тс’. Ад пуп ’выступ’ з актуалізацыяй значэння ’дзяржанне, ручка’, гл. пуп 3, параўн. рус. дыял. пуп ’ручка ў дзвярах’ і ’ручка ў касе’; відаць, другасна збліжанае з пуп (на целе), параўн.: pupok u kasie musia być na vyšyni kascovaha pupa (Варл.) і лу́чак мераюць да клуба (Цых.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)