1.з Р або Т. Ужыв. для ўказання становішча прадмета або праяўлення дзеяння ў перамежку, пасярэдзіне чаго-н.
П. акном і сталом.
П. хмар.
П. двух агнёў (перан.). П. дзесяццю і дванаццаццю гадзінамі.
2.з Т або Р. Ужыв. для ўказання на групу прадметаў або асоб, у асяроддзі якіх наглядаюцца ўзаемасувязі, узаемаадносіны, узаемадзеянне.
П. намі ёсць дамоўленасць.
П. старымі сябрамі або п. старых сяброў стаў назірацца разлад.
П. намі (па сакрэце).
3.зТ. Служыць для ўказання на супастаўленне якіх-н. прадметаў, асоб, з’яў.
Розніца п. прыказкай і прымаўкай.
4.зТ. Служыць для абазначэння якой-н. групы прадметаў ці асоб, у межах якой адбываецца размеркаванне, падзел чаго-н.
Размеркаваць працу п. супрацоўнікамі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
кры́зіс
(гр. krisis = рашэнне, пераломны пункт)
1) рэзкі, круты пералом у чым-н. (напр. урадавы к., к. хваробы);
2) абумоўлены супярэчнасцямі ў развіцці грамадства разлад эканамічнага жыцця (напр. фінансавы к.);
3) востры недахоп чаго-н. (напр. жыллёвы к.).
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
rock3[rɒk]v.
1. калыха́ць; калыха́цца; люля́ць, закалы́хваць;
The boat rocked in the waves. Лодка гайдалася на хвалях.
2. трэ́сці; трэ́сціся; хвалява́ць; ура́жваць;
The explosion made the whole house rock. Ад выбуху затросся ўвесь дом;
The news rocked the city. Навіна шакіравала горад.
♦
rock the boatinfml уно́сіць разла́д; перашкаджа́ць зла́джанай рабо́це
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
нязго́да, ‑ы, ДМ ‑дзе, ж.
1. Адсутнасць адзінства ў думках, поглядах. З чалавекам вельмі блізкім заўсёды паводзіш сябе прасцей і не баішся, што ён можа пакрыўдзіцца за нязгоду з яго думкай, за папрок, заўвагу, крытыку.Шамякін.— Скажу вам,.. што нават і ў закаханых ідзе не ўсё гладка, бываюць і нязгоды і сутыкненні.М. Ткачоў.// Адмоўны адказ на што‑н.; адмаўленне. Дзяўчына з выразам нязгоды пакруціла галавой, але ўсё ж пачала абвязваць нагу белай анучкай.Быкаў.
2.Разлад, сварка. [Камандзір] рабіў усё, што толькі мог, каб не даць разгарэцца нязгодзе паміж коннікамі і пяхотай.Брыль.Згода будуе, нязгода руйнуе.Прыказка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
раско́ліна, ‑ы, ж.
1. Лінія расколу чаго‑н.; трэшчына. Алешыну раскалола навальніца. Віця нават засунуў руку ў расколіну — такая яна была вялікая.Хомчанка.Сцены хаты, сухія, з глыбокімі расколінамі, амаль напалову закрывала насунутая грыбам страха.Караткевіч.
2. Глыбокая трэшчына ў зямлі, горнай пародзе; цясніна. [Скрут і Балаш] ішлі, пераскокваючы расколіны, абходзячы непрыступныя пікі.Шыцік.Марудзіць тут няма калі, і мы хаваемся ў расколіну і па ёй збягаем к берагу.С. Александровіч.
3.перан.Разлад, разыходжанне паміж кім‑, чым‑н., выкліканыя рознагалоссямі, супярэчнасцямі. Пасля такіх спрэчак сябры адчулі, што іх сяброўства дало вялікую расколіну, што іхнія дарогі скіраваны ў розныя бакі.Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Турні́р ‘спаборніцтва рыцараў у Сярэднявеччы, цяпер звычайна спартыўнае спаборніцтва’ (ТСБМ, Некр. і Байк.). Праз рускую мову (турни́р ‘тс’) з нова-в.-ням.Turnier, якое са ст.-франц.to(u)rnei ‘тс’ ад torner ‘абарачацца’ < лац.tornāre ‘паварочваючы, тачыць выраб на варштаце’ (Фасмер, 4, 124; ЕСУМ, 5, 683–684). Ст.-бел.турнея ‘турнір, спаборніцтва’ (XVI ст.), пазней таксама ‘беспарадак, разлад’ (ГСБМ), узыходзіць да ст.-франц.tourneoi ‘рыцарскія спаборніцтвы паводле дакладных правілаў’, а ст.-бел.турнай ‘тс’ (XVI ст.) — з чэш.turnaj ‘спаборніцтва рыцараў’, якое праз ст.-в.-ням. (turnei — баварскае вымаўленне ‑aj) прыйшло са ст.-франц.tournoi (праванс.tornei) ‘тс’ < torner ‘абарачацца, вярцецца’ (Булыка, Лекс. запазыч., 119; Голуб-Ліер, 494; Махэк₂, 661; Басай-Сяткоўскі, Słownik, 401).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
disorder
[dɪsˈɔrdər]1.
n.
1) непара́дак -ку m., балага́н -у m.
2) бязла́дзьдзе n., бязла́дзіца f.; замяша́ньне n., хвалява́ньні pl.
3) хваро́ба f.; сапсава́ньне n.
a disorder of the stomach — разла́д стра́ўніка
2.
v.t.
рабі́ць непара́дак, балага́н, раскі́дваць
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
rozterka
rozter|ka
ж.разлад, нелады;
być z sobą w ~ce — быць у разладзе з самім сабой;
~ki wewnętrzne niszczą kraj — унутраныя раздоры руйнуюць краіну
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
пяке́льны, ‑ая, ‑ае.
1. Уласцівы пеклу, такі, як у пекле. І вось пачалося змаганне Дабра і прадвечнага зла, Світальнай зары і змяркання, Пякельнай начы і святла.Танк.
2.Разм. Вельмі цяжкі, нясцерпны; пакутлівы. Пасля двух пякельных баявых дзён рота лейтэнанта Клямта была адведзена з пярэдняга краю.Мележ.У душы маёй заўсёды быў нейкі пякельны разлад.Купала.
3.Разм. Незвычайны па ступені праяўлення; страшэнны. Пякельная спёка. Пякельны боль. □ Усё цела паліў пякельны агонь, трашчала ад болю галава, ліўся густы пот.Дуброўскі.
4.Разм. Жорсткі, бесчалавечны. Нямала людзей з маёй вёскі не вярнулася з вайны, нямала дзяцей і дарослых загінула ў часы пякельнага рэжыму фашысцкай акупацыі.Кулакоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
несогла́сиеср.
1. нязго́да, -ды ж.; нязго́днасць, -ці ж.;
несогла́сие на отъе́зд нязго́да на ад’е́зд;
несогла́сие в мне́ниях нязго́днасць (нязго́да) у ду́мках;