Сцяго́лка, сцягоўка ’бочкі розных памераў для засолу агуркоў, капусты, а таксама для ссыпкі збожжа’ (малар., З нар. сл.). Няясна. Магчыма, да стуга (гл.) ’бочка’, але таксама ’вузкая палоска’, параўн. укр.стяго́ль ’стужань’, стяге́ль ’перакладзіна’, апошняе Махэк₂ (590) узводзіць да *vъs‑tęga ад *tęgnǫti, гл. сцягваць, сцягнуць < цягнуць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Паласа́ ’тонкі, доўгі кавалак якога-н. матэрыялу (металу, тканіны, паперы і пад.); доўгая, параўнальна вузкая частка якой-н. прасторы, паверхні, якая вылучаецца чым-н.’ (ТСБМ, Нас.), полоса́ ’тс’ (ТС), пало́ска ’шнур зямлі’, пало́сна ’палосамі’ (Бяльк.), палаза́ ’паласа’ (Сл. ПЗБ), полоса ’назва меры мяса, сала’ (КЭС, слуц.). Агульнаслав. (рус., укр.полоса ’паласа’, польск.plosa ’палоска зямлі, поле’, серб.-харв.пла̏са ’кавалак лёду, пляма’ і г. д. Прасл.polsa. Роднасныя с.-н.-ням.falge, ’поле пад парам’, бав.falg, англ.-сакс.fealg, англ.fallow, с.-в.-ням.valgen ’пераворваць’, гальск.-лац.olca ’зямля, прыгодная пад раллю’ (гл. Фасмер, 3, 315). Іншыя версіі лічацца менш верагоднымі: роднасць з літ.pàlšas ’бляклы’ (Міклашыч, 256), або з полаз, паўзці (Праабражэнскі, 2, 96).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ганёк Вузкая і кароткая палоска зямлі; маленькія гоні (Рэч.). Тое ж ганкі́ (Рэч.).
Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)
гуз Вузкая доўгая палоска (Смален.Дабр.).
□ ур. Крывагу́з (поле) каля в. Шаламы Слаўг.
Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)
Лугаві́на ’невялікі луг, палоска лугу сярод ніў’, ’сенажаць’ (полац., Нар. лекс.; слаўг., Яшк.), гарад.луговіна ’тс’ (Сл. ПЗБ). Да луг1 (гл.). Паводле Слаўскага (5, 301), усх.-слав.лугаві́на, луго́вина і лугови́на ўзыходзяць да прасл.lǫgovina < lǫgъ, а польск.ługowina ’балота, дрыгва’ — да прасл.lugovina < lugъ (гл. луг2).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Про́мень ’прамень, вузкая светавая паласа’ (ТСБМ, Сцяшк.; воран., Сл. ПЗБ), ’вясёлка’ (глыб., ДАБМ, камент., 901). Запазычанне з польск.promień ’палоска святла’ (Стан., Зб. тв., 1, 32); мяркуецца, што ўсходнеславянская форма захавалася ва ўкр.по́ромінь ’тс’, што да прасл.*pormy ад *perti, гл. пе́рыць ’біць’ (ЕСУМ, 4, 452). Гл. прамень.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
жылкаж
1.разм (крывяносны сасуд) Blútäderchen n -s, -;
2.батÁder f -, -n, Bláttader f Bláttrippe f -, -n;
3. (палоска ў горнай пародзе) Áder f -, -n;
4.перан (здольнасць, схільнасць) Ader f -, -n;
паэты́чная жылка díchterische Áder
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
адсяка́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
1.Незак.да адсячы (у 1 знач.), адсекчы.
2. Аддзяляць чым‑н. (рыскай, палоскай і пад.) частку чаго‑н. Верх высокай тэлемачты адсякала ў небе барвовая палоска.Пташнікаў.//Спец. Аддзяляць частку геаметрычнай плоскасці, адрэзка прамой.
3. Пазбавіць магчымасці рухацца ў пэўным напрамку. На захад, адсякаючы адыход у Турэц, імчаліся коннікі.Брыль.
4.Незак.да адсячы, адсекчы (у 3 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
што́-нішто́, чаго-нічаго, чаму-нічаму, што-нішто, чым-нічым, аб чым-нічым, займ.неазначальны.
Разм. Нешта, сёе-тое. — Сустракаюся з людзьмі, якія, я так лічу, што-нішто ды разумеюць і ў тваіх аўтаматах.Шамякін.Людзі прыслухоўваліся і, відаць, што-нішто ўхапілі з нашай размовы.Асіпенка.Які ён ні ёсць конік, а свой, і палоска свая; дасі ім — і яны што-нішто дадуць табе!Мележ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
fillet
[ˈfɪlɪt]1.
n.
1) сту́жка f., ву́зкая павя́зка на галаву́
2) ву́зкая пало́ска з мэта́лу ці і́ншага матэрыя́лу
3) філе́, indecl., n. (ры́бнае, мясно́е)
2.
v.t.
1) завя́зваць на галаву́ павя́зку
2) рабі́ць філе́ з ры́бы, мя́са
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)