◎ Ке́гаць ’крычаць (пра гусей)’ (Янк.). Гл. кігаць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Кі́гаць ’крычаць, пішчаць’ (Нас.). Гл. ківі, кігікаць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ква́каць ’утвараць гукі, падобныя да «ква-ква» (гл. таксама кво́каць) (ТСБМ) ’крычаць (пра качку)’ (ТС, Сл. паўн.-зах.), ’крычаць (пра жаб)’ (Нік. Напаў., Сл. паўн.-зах., Сцяшк.), ’пра пчол’ (Анох.). Укр. квакати ’крычаць (пра жабу або пра качку)’, рус. квакать ’тс’, балг. квакам ’тс’, макед. квакам ’тс’, серб.-харв. ква́кати ’тс’ (таксама пра варон)’, славен. kvȃkati ’крычаць (пра жаб, варон)’, польск. kwakać ’крычаць (пра качак, жаб, варон)’, чэш. kvákati ’крычаць (пра качак, гусей, варон)’, славац. kvákať ’тс’, в.-луж. kwakać ’тс’, н.-луж. kwakaś ’тс’. Яшчэ прасл. kvakati ’крычаць (пра качак і варон)’. Гукапераймальнае. Параўн. укр. ква, квак (пра жаб), рус. ква, квак ’тс’, серб.-харв. ква‑ква (пра качак), славен. kva‑kva (пра жаб), балг. ква‑ква ’тс’ і г. д. Балтыйскія паралелі: літ. kvakė́ti ’крычаць (пра жаб), смяяцца’, лат. kvākt ’тс’. Улічваючы экспрэсіўнасць гэтых слоў, яны наўрад ці сведчаць аб балта-славянскай архаіцы. Да таго ж кароткі карэнны вакалізм у літ. паралелі не рэгулярны. Трэба таксама мець на ўвазе літ. kvatóti ’смяяцца’, пад уплывам якога kvakė́ti магло атрымаць другое значэнне і разам кароткі вакалізм (Бернекер, 655; Фасмер, 2, 217; ЕСУМ, 2, 413; Фрэнкель, 325).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
го́ласна нареч.
1. вслух;
гавары́ць г. — говори́ть вслух;
2. громогла́сно; во всеуслы́шание;
г. заяві́ць — громогла́сно заяви́ть;
3. гро́мко;
г. крыча́ць — гро́мко крича́ть
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
Галёкаць ’крычаць, аукаць’ (БРС, Шат.), ’моцна крычаць’ (Жд. 1). Утварэнне ад выклічніка *галё (параўн. польск. hala!) з тыповым суфіксам ‑k‑ у адпаведным дзеяслове. Аб падобных выклічніках гл. Слаўскі, 1, 394 (hala); Брукнер, 167.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
шуме́ць¹, -млю́, -мі́ш, -мі́ць; -мі́м, -міце́, -мя́ць; -мі́; незак.
1. Утвараць, рабіць шум (у 1 знач.).
Шуміць бор.
Шуміць дождж.
Шуміць у галаве (няясна ў думках ад стомленасці, моцнага перажывання, ап’янення). У вушах шуміць (пра слыхавое раздражненне).
2. Гучна выражаць незадаволенасць, сварыцца, крычаць.
Няма чаго ш. з-за дробязі.
3. Ажыўлена абмяркоўваць што-н., рабіць прадметам усеагульнай увагі.
Ш. пра свае дасягненні.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
пакрыча́ць, ‑чу, ‑чыш, ‑чыць; зак.
1. Крычаць некаторы час. Халуста пакрычаў яшчэ трохі і пасунуўся дадому. Чарнышэвіч.
2. Пасварыцца, насварыцца на каго‑н. «На мяне.. [сакратар] дужа не пакрычыць. Нораў свой дома хай паказвае», — падумаў Язэп. Асіпенка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
rave2 [reɪv] v.
1. тры́зніць; гавары́ць без су́вязі, няскла́дна
2. крыча́ць раз’ю́шана
3. (about) захапля́цца;
rave about smb.’s beauty захапля́цца чыёй-н. прыгажо́сцю
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
Кры́чма: крычма крычаць (Янк. БФ). Да крык (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Назява́ць экспр. ’накрычаць’ (паст., Сл. ПЗБ). Да зяваць ’моцна крычаць, гарланіць’ (Нас.), параўн. зяваць ’пазяхаць’ (там жа), гл. Звяртае на сябе увагу аднолькавае развіццё значэння ад ’пазяхаць’ да ’крычаць’ у беларускага і славенскага дзеяслова zęvati.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)