матэрыя́л, -у, мн. -ы, -аў, м.
1. Прадметы, рэчывы, з якіх будуецца, вырабляецца што-н.; сыравіна.
Будаўнічы м.
2. перан. Розныя звесткі, крыніцы, якія служаць асновай для чаго-н.
М. для назірання.
Гістарычны м.
3. звычайна мн. Збор звестак, дакументаў па якім-н. пытанні.
Матэрыялы з’езда.
4. Тканы або трыкатажны выраб, прызначаны для шытва.
М. на сукенку.
|| прым. матэрыя́льны, -ая, -ае (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
вядо́мы¹, -ая, -ае.
1. Такі, пра якога ведаюць, маюць звесткі.
Вядомыя ўсім падзеі.
Вядомая справа (рэч) (канечне, зразумела; разм.). Як вядома (пабочн. сл.).
2. Такі, пра дзейнасць якога ўсе добра ведаюць, які карыстаецца славай.
В. пісьменнік.
3. Агульнапрызнаны (у спалучэнні з назоўнікамі ацэначнага, харакгарызуючага значэння; разм.).
В. гуляка.
В. махляр.
|| наз. вядо́масць, -і, ж. (да 1 і 2 знач.).
Набыць в. (стаць вядомым у 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
прані́кнуць, -ну, -неш, -не; -нік, -кла; -ні; зак., у што.
1. Трапіць, прабрацца куды-н. усярэдзіну, дасягнуць чаго-н.
Святло пранікла ў пакой.
П. у хату.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Распаўсюдзіцца дзе-н., трапіўшы куды-н., стаць вядомым.
Звесткі праніклі ў друк.
3. Зразумець, разгадаць, углыбіўшыся, унікшы ў што-н.
П. у псіхалогію чалавека.
|| незак. праніка́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз. пранікне́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
счуць, счу́ю, счу́еш, счу́е; счу́ты; зак. (разм.).
1. каго-што і з дадан. Улавіць на слых якія-н. гукі, размову; пачуць.
С. крокі пад акном.
2. што. Атрымаць звесткі пра каго-, што-н., даведацца з якіх-н. крыніц.
Счуў я навіну пра сваіх родзічаў.
3. каго. Пра жывёл: учуць.
Кошка счула мыш і затаілася.
4. перан., што і з дадан. Інтуітыўна прадбачыць.
С. бяду.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
знаёміцца, ‑млюся, ‑мішся, ‑міцца; незак.
1. Уступаць у знаёмства з кім‑н. Знаёміцца з першакласнікамі. □ Павел затрымаў .. [механізатараў] і пачаў знаёміцца. Гроднеў.
2. з чым. Атрымліваць звесткі, набываць веды аб чым‑н. Знаёміцца з класічнай літаратурай. Знаёміцца з горадам. □ Галоўны інжынер завода больш тыдня знаёміўся з праектам Рэндала. Гамолка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паказа́нне, ‑я, н.
1. Звесткі, якія даюцца на допытах, адказы на допытах. Паказанні сведак. □ На следстве.. [Бранавіцкі] мог даць паказанні, якія выкрываюць усю арганізацыю. Чарнышэвіч.
2. Даныя вымяральных прыбораў аб тэмпературы, ціску і пад. [Павел] увайшоў у люк карабля, механічна.. праверыў паказанні прыбораў, апусціўся ў рубцы на сваё крэсла. Шыцік.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
рэпарцёр, ‑а, м.
Работнік газеты, радыё і пад., які дастаўляе рэдакцыі звесткі аб падзеях і здарэннях. Рэпарцёры, нарысісты, фельетаністы, фотакарэспандэнты — штатныя і пазаштатныя — збіраліся ў купку і горача абмяркоўвалі, дзе і як яны скончаць гэты дзень. Васілёнак. Збягаліся цікаўныя да сенсацый разявакі, газетныя рэпарцёры і ўсякі іншы народ. Лынькоў.
[Англ. reporter.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паступі́ць сов., в разн. знач. поступи́ть;
п. у інстыту́т — поступи́ть в институ́т;
~пі́лі зве́сткі з прадпрые́мства — поступи́ли све́дения с предприя́тия;
гро́шы ~пі́лі ў банк — де́ньги поступи́ли в банк
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
калафо́н
(гр. kolophon = завяршэнне)
тэкст на апошняй старонцы рукапіснай або старадрукаванай кнігі, у якім змяшчаецца назва кнігі, звесткі аб аўтары, месцы і часе перапісвання або друкавання.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
энцыклапе́дыя
(фр. encyclopedie, ад гр. enkyklopaideia = круг ведаў)
навуковы даведачны дапаможнік у форме слоўніка, дзе звычайна даюцца асноўныя звесткі па ўсіх або па асобных галінах ведаў.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)