гарча́к 1, ‑а, м.
Рыба сямейства карпавых, якая водзіцца ў Дняпры, Прыпяці, Сажы, Заходняй Дзвіне, Нёмане.
гарча́к 2, ‑а, м.
Травяністая расліна сямейства складанакветных, засухаўстойлівае ядавітае пустазелле.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Пастару́нак ’мясцовае аддзяленне паліцыі ў Заходняй Беларусі’ (ТСБМ, Сцяшк. Сл.): ’пост’ (Сл. ПЗБ). З польск. posterunek ’тс’ (Мацкевіч, там жа, 3, 434), якое з ням. Postierung ’лінія пастоў, вартавая ахова’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ка́нцлер, -а, мн. -ы, -аў, м.
1. Адна з вышэйшых урадавых пасад у некаторых краінах Заходняй Еўропы, Вялікабрытаніі і інш., а таксама асоба, якая займае гэту пасаду.
2. Начальнік канцылярыі вялікага князя ў Вялікім Княстве Літоўскім, хавальнік дзяржаўнай пячаткі (гіст.).
3. Вышэйшы грамадзянскі чын у Расіі да 1917 г. (гіст.).
|| прым. ка́нцлерскі, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
легітымі́зм, ‑у, м.
Рэакцыйны палітычны напрамак у Заходняй Еўропе 19–20 стст. (пераважна ў Францыі), які прызнае галоўным прынцыпам дзяржаўнага ладу спадчыннае права якой‑н. дынастыі на ўладу.
[Ад лац. legitimus — законны, правамерны.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
геро́льд, ‑а, М ‑дзе, м.
Гіст. Вяшчальнік пры двары феадальнага правіцеля, а потым і пры двары манарха ў краінах Заходняй Еўропы. // Распарадчык на рыцарскіх турнірах, на грамадскіх святах.
[Ням. Herold.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
васа́л, ‑а, м.
1. Гіст. У сярэднія вякі ў Заходняй Еўропе — землеўладальнік-феадал, які залежаў ад феадала-сюзерэна.
2. перан. Падпарадкаваная або залежная асоба ці дзяржава. Васалы імперыялізму.
[Фр. vassal]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Вестго́ты ’заходняе адгалінаванне готаў, якія жылі на тэрыторыі сучаснай паўднёва-заходняй Прыбалтыкі, а ў III–IV стст. рассяліліся паміж Днястром і панізоўем Дуная’ (КТС). Запазычанне з рус. вестго́ты (< ням. Westgoten < visigothi).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
osadnik
м.
1. пасяленец; каланіст;
2. асаднік (пасяленец у Заходняй Беларусі пры панскай Польшчы)
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
нарма́ны, ‑аў; адз. нарман, ‑а, м.
Гіст. Назва, пад якой былі вядомы ў Заходняй Еўропе народы Скандынавіі, якія ў 8–11 стст. рабілі грабежніцкія, захопніцкія паходы ў краіны Еўропы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бе́жанец, ‑нца, м.
Чалавек, які пакінуў месца свайго жыхарства з прычыны вайны або стыхійнага бедства. З заходняй стараны даходзілі сюды бежанцы, якім пашанцавала выбрацца з агню нямецкіх бамбардзіровак. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)