tuman

м.

1. ~u — туман;

tuman kurzu — воблака пылу;

2. разм. дурань, дурны

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

Глабузда́ ’дурань, ненармальны чалавек’ (Сл. паўн.-зах.). Сл. паўн.-зах. параўноўвае гэта слова з літ. grabũzdas ’няўклюдны’. Але можна таксама меркаваць, што глабузда́ роднаснае слову гламазда́ ’няўмека, бесталковы чалавек і да т. п.’ (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

jerk​1 [dʒɜ:k] n.

1. рыво́к; штуршо́к; рэ́зкі рух;

The train moved off with a jerk. Цягнік пачаў рэзка рухацца.

2. infml ду́рань, нікчэ́мнасць

3. су́тарга

4. замарынава́нае мя́са

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

Абдуле́йка ’фанабэрысты’ (Сцяшк.). Магчыма, да аб‑ду‑лейка < абдулы ’апухлы’ (Бяльк.). Параўн. абдувацца ’пухнуць’ (Бяльк.). Суфіксацыя (‑ейка) характэрна для балтыйскага арэала. Не выключана таксама непасрэднае запазычанне гэтага гродзенскага слова з літоўскага. Параўн. літ. apdùjelis ’дурань’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Баго́с ’нязграбны чалавек высокага росту’ (Грыг.). Напэўна, запазычанне. Параўн. укр. бе́ґаc ’бяспутны, нягоднік’, би́ґасень ’дурань, дубіна’, польск. bigas, чэш. bigas (Брукнер, 27, бачыць першакрыніцу ў ням. Bicke ’кірка’, а Махэк₂, 54, у венг. bibasz ’дурны’).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Мазда́н ’дурная галава’ (Шат.). Памылкова Шатэрнік (152) суадносіць яго з польскім mazgaj, якое ад mazgoić się ’плакаць’ < прасл. mazati sę. Бел. маздан паходзіць з мазган, якое ад мазгі 1 і суф. ‑ан (як сталбан) ’дурань’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

набі́ты

1. (напханы) vóllgestopft, gefüllt;

2. (перапоўнены) überfǘllt, vóllgepfropft, übervoll, zum Plátzen voll, próppenvóll (разм.);

за́ла бітко́м набі́тая der Saal ist zum Bérsten voll;

◊

набі́ты ду́рань áusgemachter Narr

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

*Віндас, ст.-бел. виндасъ ’цяслярская сякера’ (Дасл. (Гродна)), віц. бінда́с ’від сякеры для адсякання тоўстых трэсак; калун’; ’балван, дурань’ (Касп.). Запазычана з польск. bindas ’цясло’ < ням. Bindeaxt < н.-ням. bindex (Варш. сл.; Корчыц, Дасл. (Гродна), 131).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Недапе́ка ’дурань, дурніца’ (Яўс.), недапёка ’недавучка’ (Нас.), ’нязграбны чалавек’, недапе́клы, ’не зусім разумны’, недапе́чаны, недапячоны ’тс’ (Сл. ПЗБ), з неда- ’недастаткова’ і пячы́ (іранічна), параўн. недапе́чаны ’недапечаны; недавучаны; неразумны, дурнаваты’; магчымы ўплыў дзеяслова пячы́ся ’клапаціцца, даглядаць’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

imbecile

[ˈɪmbəsəl]

1.

n.

1) недаразьві́ты чалаве́к

2) ду́рань -ня m.

2.

adj.

1) недаразьві́ты, бесталко́вы

2) дурны́

3) кво́лы, слабы́

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)