Verbum

Ле́жань, ле́жэнь, ле́жынь, лэ́жэнь ’сусветны гультай, абібок; нярупны, які любіць паспаць’ (КЭС, лаг., Арх. Гом., Мат. Гом., Бяльк., ТСБМ, Сл. паўн.-зах.; паўд.-усх., КЭС), ’галец, Nemachilus barbalulus L.’ (басейн р. Сож, Жук.), ’ляжачае гнілое дрэва’ (жытк., лоеў., ЛАПП), ’ляжачы вулей-калода’ (слаўг., Нар. сл.; паст., в.-дзв., Сл. паўн.-зах.; паст., З нар. сл.), ’птушка ляляк, Caprimulgus europeus’ (Маш., Анік., Дэмб. 1, Фед.–Долб., Птицы 1; паўн.-зах., КЭС; маг., Працы, 6; Нар. сл.; лоеў., калінк., Мат. Гом.), ’птушка’ — …ні гнязда не ўе, нічога, а лежыць і лежыць (Ян.). Укр. ле́жень ’гультай’, ’падруба’, ’ляжачы вулей’, рус. лежень, ст.-рус. ’ляжачы хворы’, ’гультай’, ’ляжачая бэлька’, польск. даўн. leżeń ’гультай’, ’вартаўнік галеры’. Прасл. lež‑ьnjь ’чалавек, які любіць ляжаць’, ’ляжачы прадмет’ (Слаўскі, 4, 198) < і.-е. leg‑e‑nis (Аткупшчыкоў, Из истории, 246).

Загло́ба ’зайздроснік’ (Касп.) з польск. zagłoba ’гультай’, якое тлумачыцца як перанос з zagłoba ’перашкода’ ад zagłobić ’заклініць’ (Брукнер, 643).

◎ Лабі́на ’гультай, здаравяка’ (Яўс.), да лобі (гл.). Утворана пры дапамозе экспрэсіўна-павелічальнага суф. -/на, як і рус. лбина ’тс’.

Лушчэнік ’пястун’ (шчуч., Сцяшк. Сл.). Відавочна, скарочаная форма з польск. łuszczybochenek ’дармаед, гультай’ (Слаўскі, 5, 367), пры ад’ідэацыі лашчыць.

Ляжа́й ’гультай, лежань’ (зэльв., Жыв. сл.; свісл., Сл. ПЗБ). Да ляжа́ць (гл.). Аб суфіксе гл. Сцяцко (Афікс. наз., 23).

Ме́нтух ’гультай’ (Ян.). Да ме́нта (гл.). Утворана ад мянтаць ’балбатаць, малоць языком’. Аб суфіксе ‑ух гл. Сцяцко, Афікс. наз., 70.

Рэ́йда ’гультай’ (Сл. ПЗБ), ро́йда ’беспарадак; беспарадачны чалавек’ (смал., бран., Сл. ПЗБ). Славац. rajda, randa ’пацяганка’. Ад рэйдаць ₂ (гл.).

Бязу́ла ’гультай’ (Касп.), бязу́льны ’свавольны, гарэзлівы’ (БРС). Няяснае слова. Можа, да без і ул‑ (вуліца)? Параўн. рус. безу́ла і г. д.

Лабіду́да ’гультай, бяздзейнік, лодар’ (КЭС, лаг., КТС), ’абібок, няўклюда’ (Мат. Гом.) складанае экспрэсіўнае слова, утворанае ад лоб ₁ (гл.) і дуда.

Аргама́ка ’гультай, п’яніца’, аргама́чыць ’буяніць, п’янстваваць’ (Нас.). Рус. аргамак ’няўклюда’. Пераноснае ўжыванне — ад аргамак ’конь’ (гл.) падобнае да пераноснага огір, вогір, жарабец.