возера на Пд Швецыі. Размешчана на выш. 89 м. Пл. 1,9 тыс.км². Даўж. 129 км, шыр. каля 28 км, глыб. да 119 м. Берагі высокія, скалістыя, са стромкімі схіламі. Сцёк у Балтыйскае м. Суднаходнае (Ветэрн — частка ўнутр. воднага шляху Стакгольм—Гётэбарг). Да Ветэрна прымыкае нац. парк Тыведэн. На Ветэрне — гарады Мутала, Хускварна, Карлсбарг; буйны порт Іёнчэпінг.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
БЯРЭ́ЖА,
возера ў Беларусі, у Мёрскім р-не Віцебскай вобл., у бас.р. Бярэжа (выцякае з возера), за 14 км на ПдУ ад г. Мёры, у межах гідралагічнага заказніка Ельня. Пл. 0,76 км², даўж. 1,07 км, найб.шыр. 880 м, даўж. берагавой лініі 2,98 км. Пл. вадазбору 10,5 км². Берагі нізкія, забалочаныя. Злучана канавай з воз. Доўгае.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
БУЗА́,
возера ў Беларусі, у Расонскім р-не Віцебскай вобл., у бас.р. Дрыса (працякае праз возера), за 34 км на У ад г.п. Расоны. Пл. 0,21 км², даўж. 920 м, найб.шыр. 380 м, даўж. берагавой лініі 2,22 км.
Схілы катлавіны выш. да 5 м, пад лесам і хмызняком, на Пн разараныя. Берагі сплавінныя. Зарастае.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ГО́ШЧА,
вадасховішча ў Івацэвіцкім р-не Брэсцкай вобл. каля в. Гошча. Створана на месцы аднайм. возера ў 1981. Пл. 0,82 км², даўж. 1,8 км, найб.шыр. 300 м, найб.глыб. 10 м. Схілы катлавіны спадзістыя, пясчаныя. Усх.берагі ўкрыты лесам, паўн. і паўд. — лугавой расліннасцю, зах. — пад ворывам. Асн. прызначэнне — акумуляцыя і пераразмеркаванне сезоннага сцёку, увільгатненне зямель, рыбагадоўля.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
Ab aqua silente cave
Сцеражыся ціхай вады.
Остерегайся тихой воды.
бел. У ціхім віры/балоце чэрці водзяцца. Ціхая свіння глыбока рые. Ціхі сабака спатайка кусае. Бойся не таго сабакі, што брэша, а таго, што лашчыцца. Ціхая вада берагі падмывае.
рус. В тихом омуте черти водятся. Тихая собака пуще кусает. Молчан-собака да тихий омут [опасны]. Молчан-собака исподтишка хватает. Тихая вода берега подмывает. Речами тих, да сердцем лих. Около святых черти водятся.
фр. Il y a des abîmes l’eau qui dort (Есть бездны под водой, которые спят). En ruisseau lent et coi ne mets ni main ni doigt (Не опускай ни пальца, ни руки в тихий и медленный ручей).
англ. Beware a silent dog and still water (Бойся молчащей собаки и тихой воды).
нем. Stille Wasser sind tief (Тихие воды глубоки). Schweigender Hund beißt am ersten (Молчаливая собака исподтишка кусает). Stumme Hunde beißen gern (Молчаливые псы любят кусаться).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
азёрны, ‑ая, ‑ае.
Які мае дачыненне да возера. Азёрная затока. Азёрны басейн. Азёрная вада. □ Праз азёрны прасцяг Прывандруюць крылатыя [гусі-лебедзі] Па шляхах, па агнях, Над ляснымі Дрысвятамі.Лужанін.// Які жыве ў возеры. Калі Лемяшэвіч падчапіў першага невялічкага шчупачка, белага, прыгожага, не падобнага да сваіх чорных азёрных братоў, Аляксей бег паглядзець на яго метраў за дзвесце.Шамякін.// Які прызначаны для плавання па возеры. Азёрны флот. Азёрнае судна. Азёрная лайба.// Багаты на азёры. Нарачанскі азёрны край. Браслаўшчына і Полаччына — азёрны куток Беларусі. □ У азёрным краі, дзе багністыя мелі І пясчаныя берагі, жыла сям’я кулікоў.П. Ткачоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
zurücktreten
*vi(s)
1) адступа́ць
2) адмаўля́цца (ад дамаганняў, прэтэнзій)
3) вы́йсці ў адста́ўку
4) адыхо́дзіць на за́дні план; рабі́ць ме́ншы ўплыў (на што-н.)
5) вярну́цца ў першапачатко́вы стан
der Fluss trat in sein Bett zurück — рака́ зноў увайшла́ ў свае́берагі́ [сваё рэ́чышча]
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
АСТРО́ЎНА,
возера ў Беларусі, у Полацкім раёне Віцебскай вобласці. У бас.р. Ушача, за 22 км на ПдЗ ад г. Полацк. Пл. 0,31 км², даўж. 1,1 км, найб.шыр. 0,5 км, найб.глыб. 3 м. Пл. вадазбору 15,2 км². Берагі нізкія, забалочаныя, параслі хмызняком. 3 астравы агульнай пл. 3,6 га. Упадае ручай з воз. Блізніца. Выцякае ручай у воз. Расна.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
АНО́ШКАЎСКАЕ ВО́ЗЕРА,
у Беларусі, у Лепельскім р-не Віцебскай вобл., у бас.р. Эса. За 21 км на Пд ад г. Лепель. Пл. 0,24 км². Даўж. 0,7 км, найб.шыр. 0,5 км. Пл. вадазбору 6 км². Схілы выш. 3—5 м, разараныя, на ПдЗ параслі хваёвым лесам, на ПнУ — хмызняком. Берагі забалочаныя. Востраў пл. 0,3 га. Зарастае. Выцякае ручай у р. Эса.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
БЕ́ЛАЕ ВО́ЗЕРА,
у Беларусі, у Жыткавіцкім р-не Гомельскай вобл., у бас.р. Прыпяць, за 14 км на ПнЗ ад г. Жыткавічы. Пл. 1,56 км², даўж. 1,8 км, найб.глыб. 6 м.
Катлавіна выцягнутая з ПнЗ на ПдУ. Берагі пясчаныя. Злучана пратокамі з Даманавіцкім каналам і рэкамі Случ і Скрыпніца. Упадае Рэпішчанскі канал. Жывіць сажалкі рыбакамбіната «Белае». Уваходзіць у зону адпачынку Юркевічы.