Зго́да ’лад’. Рус.сго́да ’шчасце’ (Даль), укр.зго́да, польск.zgoda, чэш.shoda, славац.zhoda ’лад’, н.-луж.zgoda ’добрае надвор’е’, славен.zgọda ’выпадак’, серб.-харв.зго̏да ’выпадак, умова, зручнасць’, балг.зго̀да ’зручныя абставіны, выпадак’, ’згода’, макед.згода ’зручнасць, выпадак’. Ц.-слав. (серб.) съгода ’выпадак’ (Міклашыч, Lex. palaeosl., Данічыч). Ст.-рус.згода (1493 г., у «польск. справах») ’умова, згода’. Ст.-бел., ст.-укр.згода ’мір’ (Сінаніма). Бязафіксны назоўнік ад дзеяслова sъ‑god‑i‑ti (sę) (гл. год, гадзіцца), які меў шырокае кола значэнняў, у тым ліку ’згаджацца, быць падыходзячым, трапляцца’. Бел. значэнне ўказвае, верагодна, на польск.-укр.бел.-славац. арэал, магчыма, хаця і не абавязкова пад польск. уплывам ці з польск. мовы.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
рэалі́зм
(фр. réalisme, ад с.-лац. realis = сапраўдны)
1) напрамак у літаратуры і мастацтве, які ставіць мэтай праўдзівае адлюстраванне рэчаіснасці ў яе тыповых рысах;
2) здольнасць дакладна ўлічваць наяўныя ўмовы, абставіны, магчымасці (напр. палітычны р., р. у планаванні).
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
абстано́ўкаж.
1. (мэбляі г. д.) Möblíerung f -, Éinrichtung f -;
2. (абставіны) Láge f -, Situatión f -, -en; Verhältnisse pl, Bedíngungen pl;
суча́сная абстано́ўка die gégenwärtige Láge [Situatíon];
у афіцы́йнай абстано́ўцы in éinem offizíellen Ráhmen
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
ке́пска,
1.Прысл.да кепскі.
2.безас.узнач.вык. Пра неспрыяльныя абставіны, дрэннае самаадчуванне. Холадна. Вецер па полі гуляе, Вые, як звер, Снег узрывае, нуду наганяе, — Кепска цяпер!Багдановіч.// Пра нястачу, недахоп чаго‑н. — Як вы з дры[ва]мі, дзядзька Малах? — Малах ажыўляецца: — Кепска, браточак мой даражэнькі! Лічаныя паленцы ўжо асталіся.Зарэцкі.
3.безас.узнач.вык., каму. Пра цяжкі душэўны або фізічны стан. Дзяўчынаньцы кепска стала — стала плакаць ды ўздыхаць.З нар.
•••
Кепска кончыцьгл. кончыць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
sytuacja ~a trudnościami — цяжкія (складаныя) абставіны
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
adverse
[ædˈvɜ:rs]
adj.
1) непрыя́зны, варо́жы, нязго́дны з чым
His adverse criticisms discouraged me — Яго́ная варо́жая кры́тыка зьнеахво́ціла мяне́
2) некары́сны, шко́дны
adverse circumstances — некары́сныя абста́віны
3) супраці́ўны
adverse winds — супраці́ўныя вятры́
4) супрацьле́жны
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
фон1
(фр. fond, ад лац. fondus = аснова)
1) асноўны колер карціны (напр. светлы ф.);
2) задні план карціны або таго, што мы бачым (напр. дом на фоне мора);
3) перан. агульныя ўмовы, абставіны, у якіх што-н. адбываецца (напр. агульны ф. падзей).
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
ДЖО́НСАН (Jonson) Бенджамін
(Бен; 11.6.1573, Лондан —6.8.1637),
англійскі драматург, паэт, тэарэтык драмы. Вучыўся ў Вестмінстэрскай школе. Першая камедыя «Абставіны змяніліся» (1597). У пралогах п’ес аспрэчваў творчыя прынцыпы сучаснікаў, у т.л. свайго сябра У.Шэкспіра, адстойваў адналінейнае адлюстраванне характараў. Паводле сваёй «тэорыі гумараў», у камедыях «Усякі ў сваім нораве» (1598) і «Усякі не ў сваім нораве» (1599) тлумачыў «гумар» як індывідуальнае дзівацтва, а ў камедыях нораваў «Вальпоне, або Ліса» (1605), «Эпісін, або Маўклівая жанчына» (1609), «Алхімік» (1610) і «Варфаламееўскі кірмаш» (1614) — як сацыяльна-тыповыя заганы арыстакратыі і буржуазіі. Аўтар трагедый «Падзенне Сеяна» (1603) і «Змова Катыліны» (1611), 30 «масак» — п’ес-алегорый на міфалагічныя сюжэты, зб-каў вершаў «Эпіграмы» і «Лес» (абодва 1616).