абста́віны

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, множны лік, множналікавы

мн.
Н. абста́віны
Р. абста́він
Д. абста́вінам
В. абста́віны
Т. абста́вінамі
М. абста́вінах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

абста́віны ед. нет

1. обстоя́тельства;

у зале́жнасці ад ~він — в зави́симости от обстоя́тельств;

2. обстано́вка ж.;

а. для рабо́ты былі́ неспрыя́льныя — обстано́вка для рабо́ты была́ неблагоприя́тной;

◊ гле́дзячы па ~вінах — смотря́ по обстоя́тельствам

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

абста́віны, ‑він; адз. няма.

Сукупнасць умоў, пры якіх што‑н. адбываецца; абстаноўка (у 2 знач.). Жыццёвыя абставіны. □ Змяніліся абставіны, павінны змяніцца і спосабы барацьбы. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Абста́віны (БРС) (неалагізм XX ст.), раней абставы (Гіст. лекс., 257) пераўтворана па мадэлі ўводзіны.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

благоприя́тствуемый / благоприя́тствуемые обстоя́тельства дипл. найбольш спрыя́льныя абста́віны.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

кан’юнкту́ра, -ы, ж. (кніжн.).

Становішча, абставіны, што склаліся ў якой-н. галіне грамадскага жыцця.

Міжнародная к.

Палітычная к.

|| прым. кан’юнкту́рны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

прымеркава́цца, -мярку́юся, -мярку́ешся, -мярку́ецца; -мярку́йся; зак.

Сабрацца, падрыхтавацца што-н. рабіць, улічыўшы абставіны.

П. скочыць цераз канаву.

|| незак. прымярко́ўвацца, -аюся, -аешся, -аецца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

рассуджа́ць

‘разбіраючы абставіны, факты, устанаўліваць, хто правы, хто вінаваты (рассуджаць паміж кім-небудзь і кім-небудзь); разважаць, рашаць (рассуджаць спрэчку, рассуджаць паводле справядлівасці)’

дзеяслоў, пераходны/непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. рассуджа́ю рассуджа́ем
2-я ас. рассуджа́еш рассуджа́еце
3-я ас. рассуджа́е рассуджа́юць
Прошлы час
м. рассуджа́ў рассуджа́лі
ж. рассуджа́ла
н. рассуджа́ла
Загадны лад
2-я ас. рассуджа́й рассуджа́йце
Дзеепрыслоўе
цяп. час рассуджа́ючы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

адгавары́цца, -вару́ся, -во́рышся, -во́рыцца; зак.

Ухіліцца ад чаго-н., спасылаючыся на якія-н. абставіны; апраўдацца.

Ледзь адгаварыўся ад даручэння.

|| незак. адгаво́рвацца, -аюся, -аешся, -аецца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

отягча́ющий прил. юр. абця́жваючы;

отягча́ющие (вину́) обстоя́тельства абця́жваючыя віну́ абста́віны;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)