навярну́ць, -вярну́, -ве́рнеш, -ве́рне; -вярні́; -ве́рнуты; зак.

1. каго-што чым. Палажыць што-н. цяжкае паверх чаго-н.

Н. каменем.

2. чаго. Налажыць, накідаць многа чаго-н.; наваліць.

Н. зямлі.

3. пераважна безас., чаго. Намесці, нагнаць у вялікай колькасці.

Навярнула гурбы снегу.

4. што. Нахіліць у які-н. бок.

Н. цэбар.

5. чаго і без дап. Нагаварыць на каго-н. няпраўды; наплесці (разм.).

Н. на чалавека немаведама чаго.

|| незак. наваро́чваць, -аю, -аеш, -ае (да 1, 2 і 4 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

страх, -у, мн. стра́хі, -аў, м.

1. Пачуццё і стан вельмі моцнага спалоху.

Самлець ад страху.

2. у знач. вык. Страшна (разм.).

Мароз такі — проста с.

3. у знач. прысл. Надзвычай многа (разм.).

Грыбоў у лесе с.!

◊

Набрацца страху — некаторы час знаходзіцца ў стане моцнай боязі.

На свой страх (рабіць што-н.) — на сваю адказнасць, рызыку.

Пад страхам чаго — пад пагрозай.

Трымаць у страху каго-н. — падначаліць сабе пагрозамі.

У страха вочы вялікія — баязліўцу заўсёды страшна (прыказка).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

уве́даць, -аю, -аеш, -ае; -аны; зак.

1. аб кім-чым, пра каго-што і з дадан. Атрымаць звесткі пра каго-, што-н.; выведаць што-н., дазнацца.

У. пра смерць (аб смерці) знаёмага.

У., што здарылася.

2. каго-што і з дадан. Набыць веды адносна чаго-н.; атрымаць належнае ўяўленне пра каго-, што-н.

У. шмат новага з кніг і часопісаў.

У. людзей.

У. цану жыцця.

3. што. Зазнаць, зведаць, перажыць.

У. многа гора.

|| незак. уве́дваць, -аю, -аеш, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

упра́віць, -а́ўлю, -а́віш, -а́віць; -а́ў; -а́ўлены; зак.

1. што. Уставіць на сваё месца (вывіхнутае).

У. сустаў.

2. перан., каго-што. Аддаць, прадаць; загубіць, знішчыць.

У. многа лесу.

У. каня.

3. каго-што. Даць увязнуць (разм.).

У. воз у гразь.

4. што і чаго. Даглядзець, усё зрабіць (па гаспадарцы; разм.).

Прошаным канём гаспадаркі не ўправіш (прыказка).

|| незак. упраўля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.

|| наз. упра́ўка, -і, ДМ -ўцы, ж. (да 1 і 3 знач.) і упраўля́нне, -я, н. (да 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Camelus desiderans cornua, etiam aures perdidit

Вярблюд, імкнучыся набыць рогі, страціў нават вушы.

Верблюд, стремясь приобрести рога, утратил даже уши.

бел. Хто многа жадае, той нічога не мае. Не ганіся за вялікім, бо і малое згубіш.

рус. Много желать, добра не видать. За большим погонишься, малое потеряешь. Погнался за ломтём, без крохи остался. Лишнего пожелаешь, и последнее потеряешь.

фр. A vouloir trop on obtient peu (Желаешь много ‒ получишь мало).

англ. Leave well alone (Оставь добро в покое).

нем. Wer alles will gewinnen, dem alles wird zerrinnen (Кто хочет всё получить, у того всё исчезнет).

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)

Ingentibus inhians divitiis etiam mediocres amittit

Хто прагне вялікага багацця, губляе нават сярэдняе.

Кто жаждет большого богатства, теряет даже среднее.

бел. Хто хоча надта многа, той не мае і мала.

рус. Много желать ‒ добра не видать. За большим погонишься ‒ малое потеряешь.

фр. A vouloir trop obtient peu (Много желаешь, мало получаешь).

англ. Let well alone (Оставьте добро в покое, т. е. от добра добра не ищут).

нем. Wer zuviel faßt, läßt viel fallen (Кто слишком много хватает, у того мимо падает). Zuviel zerreißt den Sack (Излишек рвёт мешок).

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)

Qui totum vult, totum perit

Хто ўсяго жадае, усё губляе.

Кто всего желает, всё теряет.

бел. Хто многа жадае, нічога не мае. Пагонішся за вялікім ‒ і малое згубіш. Лішняе пажадаеш ‒ апошняе пацяраеш.

рус. Много нагребёшь ‒ домой не принесёшь. Много хватать ‒ своё потерять. Погнался за ломтём, да без крохи остался. Съел волк кобылу, да дровнями подавился. Лишнего пожелаешь ‒ своё потеряешь.

фр. Qui désire tout perd tout (Кто всего желает, всё теряет).

англ. All covet, all lose (Всё желать ‒ всё потерять).

нем. Zu voll schläft faul (Слишком полный плохо спит).

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)

Minutula pluvia imbrem parit

3 малой хмаркі вялікі дождж.

С малой тучки большой дождь.

бел. Малая пашня, ды ўрод дала. Малы жук, ды вялікі гук. Ма­лая прачка часам многа зробіць. Маленькі, але удаленькі. Мурашка невялікая, а горы капае.

рус. Мал золотник, да увесист. Мал смех, да велик грех. Мал телом, да велик делом. Мал язык, да человеком ворочает. Мала кобылка, да велик возвезёт. Маленький ‒ да удаленький, а большой ‒ да худой. Мал соловей, да голос велик.

фр. Petit mais brave (Маленький, да удаленький).

англ.

нем. Kleiner Regen schlägt großen Wind nieder (Малый дождь укрощает большой ветер).

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)

Lied

n -(e)s, -er пе́сня, спеў

◊ es ist ímmer dassélbe [das álte] ~ ! — гэ́та ўсё та́я ж пе́сня!

davón kann ich ein ~ síngen* — я магу́ мно́га расказа́ць пра гэ́та

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

Vórzug

m -(e)s, -züge

1) перава́га

j-m den ~ gében* — аддава́ць перава́гу каму́-н.

2) перава́га, ва́ртасць

sie hat víele Vórzüge — у яе́ мно́га до́брых я́касцей

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)