ДЗЕРУЖЫ́НСКІ Францішак

(3.1.1779, г. Орша, Віцебскай вобл. — 22.9.1850),

бел. рэліг. дзеяч, адзін з пачынальнікаў адукацыйнай сістэмы каталіцкай царквы ў ЗША. Скончыў езуіцкі калегіум у Оршы, у 1794 уступіў у ордэн езуітаў. У 1809 пасвячоны ў ксяндзы. Выкладаў тэалогію ў школах Аршаншчыны і Магілёўшчыны, у Полацкай езуіцкай акадэміі. З 1821 у ЗША, адзін з кіраўнікоў сістэмы адукацыі каталіцкай царквы ў краіне, з 1823 узначаліў ордэн езуітаў у ЗША.

Л.У.Языковіч.

т. 6, с. 107

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

ВЕЗУ́ВІЙ

(Vesuvio),

дзеючы вулкан на Пд Італіі, паблізу г. Неапаль. Выш. 1277 м. Утварае 3 конусы, якія нібы ўваходзяць адзін у адзін (сома). Асн. конус складзены з перапластаваных лаваў і вулканічных туфаў. Пры вывяржэнні выкідвае попел. Выхады газаў і пары. У час вывяржэння ў 79 загінулі гарады Пампеі, Геркуланум, Стабіі. Апошняе вывяржэнне 1957—59. На ніжніх ч. схілаў — сады, вінаграднікі, да выш. 800 м — хвойныя гаі. Вулканалагічная абсерваторыя. Турызм.

т. 4, с. 60

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

адначасова, адначасна, адным часам, у адзін час, у той жа час, разам, разам з тым, зараз, адразу, заадно, за адным; заразом (абл.) □ за адным заходам, адным махам, за адзін мах

Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)

еди́ный

1. адзі́ны;

еди́ный план де́йствия адзі́ны план дзе́яння;

2. (то же, что один) адзі́н, адна́, адно́;

еди́ное це́лое адно́ цэ́лае;

◊

все до еди́ного усе́ да аднаго́;

всё еди́но усё адно́.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

подстрека́ть несов.

1. падбухто́рваць;

подстрека́ть друг дру́га падбухто́рваць адзі́н аднаго́;

подстрека́ть к войне́ падбухто́рваць да вайны́;

2. (возбуждать) узбуджа́ць, узніма́ць; (подзадоривать) падахво́чваць;

подстрека́ть чьё-л. любопы́тство узбуджа́ць (узніма́ць) чыю́-не́будзь ціка́васць;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

візаві́

(фр. vis-a-vis)

1) твар у твар, адзін насупраць другога (напр. сядзець в.);

2) той, хто знаходзіцца насупраць (за сталом, пры гульні і г. д.).

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

папха́ць сов.

1. (вложить всё, многое внутрь чего-л.) запиха́ть, попиха́ть, засу́нуть, посова́ть;

усё ~ха́лі ў адзі́н мяшо́к — всё запиха́ли (попиха́ли, засу́нули, посова́ли) в оди́н мешо́к;

2. (нек-рое время) потолка́ть, попиха́ть

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

падзяжу́рыць, ‑ру, ‑рыш, ‑рыць; зак.

Неадлучна пабыць дзе-небудзь, пры кім‑, чым‑н. з якой‑н. мэтай; павартаваць. Падзяжурыць ноч на ўчастку. □ Сяргей папрасіў сябра, каб той падзяжурыў адзін, і прылёг крыху паспаць. Капусцін.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

паку́нак, ‑нка, м.

Прадмет або некалькі прадметаў, загорнутых у адзін пакет. Старшыня ўзяў пакунак кніг, Андрэй — чамаданчык, і яны накіраваліся да вёскі. Дуброўскі. З апошняга магазіна мы выйшлі абвешаныя рознымі пакункамі і скруткамі. Савіцкі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

напрасця́к, прысл.

Разм. Тое, што і напрасткі. З поля Міхась пайшоў адзін. Ён ішоў напрасцяк, праз палеткі, у сяло. Скрыган. Каб не рабіць кругу, [Ліда] падалася напрасцяк цераз выган той вёскі, у якой жыла. Кулакоўскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)