прастагна́ць, -агну́, -о́гнеш, -о́гне; -агні; зак.
1. Абазвацца стогнам.
Хворы голасна прастагнаў.
2. што і без дап. Сказаць са стогнам.
Піць! — прастагнаў ранены.
3. Правесці які-н. час стогнучы.
Хворы ўвесь вечар прастагнаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
пу́стка, -і, ДМ -тцы, мн. -і, -так, ж.
1. Пусты, без расліннасці ўчастак зямлі або пакінуты ўчастак зямлі, які не апрацоўваецца.
Забудаваць пустку дамамі.
2. Пустое, бязлюднае памяшканне.
|| прым. пу́сткавы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
разважа́нне, -я, мн. -і, -яў, н.
1. Вывад, рад думак, выкладзеных у лагічна паслядоўнай форме.
2. звычайна мн. Выказванні, абмеркаванні, размовы.
Многа часу траціцца на разважанні.
◊
Без разважання (разм.) — адразу, доўга не думаючы.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
ры́зыка, -і, ДМ -зыцы, ж.
1. Магчымая небяспека, пагроза чаму-н.
Ісці на рызыку.
Без усякай рызыкі.
2. Дзеянне наўдачу з надзеяй на шчаслівы канец.
На сваю рызыку дзейнічаць (на сваю адказнасць).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
сва́тацца, -аюся, -аешся, -аецца; незак., да каго і без дап.
Прасіць згоды на шлюб.
С. да дзяўчыны з суседняй вёскі.
|| зак. пасва́тацца, -аюся, -аешся, -аецца.
|| наз. сва́танне, -я, н. і сватаўство́, -а́, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
халту́ра, -ы, ж. (разм.).
1. Пабочны, звычайна лёгкі заработак звыш асноўнага.
Пасля работы займацца халтурай.
2. Нядобрасумленна, неахайна, без ведання справы выкананая работа, а таксама рэч, зробленая такім чынам.
|| прым. халту́рны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
шчо́ўкаць, -аю, -аеш, -ае; незак., чым і без дап.
Утвараць рэзкія, адрывістыя гукі.
Шчоўкае замок у дзвярах.
У лазняку шчоўкаў салавей.
Ш. абцасамі.
|| аднакр. шчо́ўкнуць, -ну, -неш, -не; -ні.
|| наз. шчо́ўканне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
балбата́ць, ‑бачу, ‑бочаш, ‑боча; незак.
Разм.
1. што і без дап. Шпарка, несупынна гаварыць. Эдзік жа балбатаў без перапынку, расказваў пра леташняе жыццё ў палатцы і пра ўсё, што толькі траплялася на язык. Гаўрылкін. // без дап. Бегла гаварыць на замежнай мове. Балбатаць па-французску.
2. без дап. Гаварыць гучна, але невыразна. [Платон:] — Салдатня балбатала, бразгала кацялкамі, вёдрамі — ранак марозны, усё аж грыміць. М. Ткачоў. // Утвараць гукі, падобныя на невыразную гаворку (пра птушак). За бярэзнікам, каля сасновага бору, балбатаў цецярук. Ляўданскі. [Лубяніха:] — У двары індыкі балбочуць, куры-цацаркі важна пахаджваюць. Ракітны.
3. што і без дап. Распускаць чуткі; гаварыць пра тое, пра што лепш маўчаць. [Кулеш:] — Балбочуць у вёсцы, што партызаны заходзяць да Масола. Праўда гэта? — Сам кажаш, што балбочуць. Значыць, балбатня і ёсць, — адказала Палагея. Шамякін. [Цётка К у ліпа:] — Ад злога вока нікуды не схаваешся. Цяпер пачнуць рознае балбатаць. Жычка.
4. без дап. Займацца пустымі размовамі, а не справай. Балбатаць, вядома, лягчэй, чым рабіць. Паслядовіч.
5. без дап. Булькаць — пра ваду, што бяжыць або кіпіць. Так весела ў каменьчыках Балбоча ручаёк. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
галару́ч, прысл.
Разм. Без рукавіц, з голымі рукамі. Не ідзі на мароз галаруч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
беспіло́тны, ‑ая, ‑ае.
Які ляціць без пілота; якім кіруюць з зямлі. Беспілотны апарат.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)