кілза́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак., каго.
Класці цуглі ў рот каню. [Фельчар] успомніў яе зграбную постаць, тонкія рукі, якія спрытна кілзалі стаенніка. Бядуля.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
папі́скваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
Пішчаць паціху, час ад часу. Птушаня разяўляла рот і жаласна папісквала. Якімовіч. За перагародкаю папісквала рацыя. Даніленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
хло́поты ед. нет кло́пат, -ту м., мн. кло́паты, -таў;
◊
хлопо́т по́лон рот кло́пату па ву́шы.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
засмя́гнуць і засма́гнуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; зак.
1. Звяць, засохнуць ад недахопу вільгаці. — Дзякаваць богу, дачакаліся, а то ж усё засмягла, лён аж пакруціўся, — радавалася гаспадыня першаму чэрвеньскаму дажджу. Грахоўскі.
2. Высахнуць, перасохнуць (пра губы, рот). [Хвошч] цяжка, з надрывам соп.., бо не было як дыхаць — у роце ўсё засмягла. Лупсякоў. Засмаглі вусны, і запёкся рот. Дубоўка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
запхну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́; -ну́ты; зак. (разм.).
1. каго-што. Уціснуць, упіхнуць куды-н.
З. за пазуху кніжку.
2. што. Заткнуць, закрыць якую-н. адтуліну.
Запхнулі яму анучай рот.
|| незак. запіха́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е і запі́хваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. запіха́нне, -я, н. і запі́хванне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
паласка́нне, ‑я, н.
1. Дзеянне паводле дзеясл. паласкаць (у 1, 2 знач.).
2. Лекавая вадкасць (настой, раствор і пад.), якой палошчуць рот, горла.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
патрэ́пваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак., што або чым.
Разм. Злёгку трэсці; патрэсваць. Лукаш толькі рукамі патрэпваў ды апечаныя пальцы ў рот хапаў. Лобан.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
разлуза́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.
Раскрыць (абалонку), каб дастаць семя; разлушчыць. А Віктар разлузаў гарбузік, укінуў зерне ў рот і зачаўкаў. Лобан.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
рэдказу́бы, ‑ая, ‑ае.
З рэдкімі зубамі. Рэдказубы рот. □ Падышоў калгасны аграном Кардзянкоў, рэдказубы, з аблупленым носам, у жоўтым, як бронза, саламяным капелюшы. Дуброўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Зяўно́, зяўна́, зя́ўны, зя́ўні ’сківіца, рот’ (Сл. паўн.-зах.). Утворана з суфіксам ‑н‑ (як калена, руно, ст.-слав. стьгно) ад зеў (< зяваць), гл. Славен. адназоўнікавы дзеяслоў zẹ́vniti ’зяваць’ указвае на магчымасць, што ‑н‑ было яшчэ ў прасл. мове. Літ. žiànos ’жабры’, дыял. ’рот, губы’ — роднаснае ўтварэнне. Параўн. зеўра з суфіксам ‑р‑.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)